Η πρώτη μελέτη στο κόσμο που συγκρίνει παρεμβάσεις στη διατροφή και την άσκηση με τη ψυχοθεραπεία.
Εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα ζουν με κατάθλιψη. Λίγοι όμως ανταποκρίνονται στις συνιστώμενες οδηγίες διατροφής ή σωματικής δραστηριότητας. Τι σχέση έχει το ένα με το άλλο;
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet, δείχνει ότι η βελτίωση της διατροφής και η άσκηση περισσότερης σωματικής δραστηριότητας μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με τη θεραπεία με ψυχολόγο για τη θεραπεία της κατάθλιψης χαμηλού βαθμού.
Προηγούμενες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι θεραπείες “τρόπου ζωής” είναι αποτελεσματικές για την κατάθλιψη. Αλλά ποτέ δεν έχουν συγκριθεί άμεσα με ψυχολογικές θεραπείες – μέχρι τώρα.
Καθώς διαπιστώθηκε ότι η συμβουλευτική για τον τρόπο ζωής ήταν εξίσου αποτελεσματική με την ψυχολογική θεραπεία, τα ευρήματά υποδηλώνουν ότι οι διαιτολόγοι και οι φυσιολόγοι άσκησης μπορεί μια μέρα να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της κατάθλιψης.
Η δοκιμή απευθυνόταν σε άτομα που ζούσαν στη Βικτώρια της Αυστραλίας με αυξημένη δυσφορία, δηλαδή τουλάχιστον ήπια κατάθλιψη, αλλά όχι απαραίτητα διαγνωσμένη ψυχική διαταραχή.
Οι ερευνητές συνεργάστηκαν με την τοπική υπηρεσία ψυχικής υγείας για την πρόσληψη 182 ενηλίκων και διεξήγαγαν ομαδικές συνεδρίες στο Zoom. Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε έως και έξι συνεδρίες σε διάστημα οκτώ εβδομάδων, με τη βοήθεια επαγγελματιών υγείας.
Στη πρώτη ομάδα (ομάδα “τρόπου ζωής”) ανατέθηκε τυχαία να συμμετάσχουν σε ένα πρόγραμμα που συνδιαχειρίστηκαν ένας διαπιστευμένος επαγγελματίας διαιτολόγος και ένας φυσιολόγος άσκησης.
Η δεύτερη ομάδα (ομάδα ψυχοθεραπείας) έλαβε μέρος σε συνεδρίες ψυχοθεραπείας που συγκάλεσαν δύο ψυχολόγοι. Το πρόγραμμα ψυχοθεραπείας χρησιμοποίησε τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT), το χρυσό πρότυπο για τη θεραπεία της κατάθλιψης σε ομάδες όταν παρέχεται εξ αποστάσεως.
Και στις δύο ομάδες, οι συμμετέχοντες μπορούσαν να συνεχίσουν τις υπάρχουσες θεραπείες (όπως η λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων). Η ομάδα τρόπου ζωής έλαβε ένα καλάθι με τρόφιμα, ενώ η ομάδα ψυχοθεραπείας έλαβε αντικείμενα όπως ένα βιβλίο ζωγραφικής, μια μπάλα άγχους και ένα μασάζ κεφαλής.
Τα ευρήματα της μελέτης
Βρέθηκαν παρόμοια αποτελέσματα σε κάθε πρόγραμμα.
Στην αρχή της δοκιμής δώθηκε σε κάθε συμμετέχοντα μια βαθμολογία με βάση την αυτοαναφερόμενη ψυχική του υγεία. Οι ερευνητές επανέλαβαν τις μετρήσεις ξανά στο τέλος του προγράμματος.
Σε διάστημα οκτώ εβδομάδων, οι βαθμολογίες έδειξαν ότι τα συμπτώματα κατάθλιψης μειώθηκαν για τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα τρόπου ζωής (42%) και στο πρόγραμμα ψυχοθεραπείας (37%). Η διαφορά αυτή δεν είχε στατιστική ή κλινική σημασία, οπότε μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι και οι δύο θεραπείες ήταν εξίσου αποτελεσματικές.
Υπήρχαν κάποιες διαφορές μεταξύ των ομάδων. Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα τρόπου ζωής βελτίωσαν τη διατροφή τους, ενώ οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα ψυχοθεραπείας αισθάνθηκαν ότι είχαν αυξήσει την κοινωνική τους υποστήριξη σε σύγκριση με την έναρξη της θεραπείας.
Οι συμμετέχοντες και στα δύο προγράμματα αύξησαν τη σωματική τους δραστηριότητα. Ενώ αυτό ήταν αναμενόμενο για όσους συμμετείχαν στο πρόγραμμα τρόπου ζωής, ήταν λιγότερο αναμενόμενο για όσους συμμετείχαν στο πρόγραμμα ψυχοθεραπείας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι γνώριζαν ότι συμμετείχαν σε μια ερευνητική μελέτη σχετικά με τον τρόπο ζωής και άλλαξαν υποσυνείδητα τα πρότυπα δραστηριότητάς τους, ή μπορεί να είναι ένα θετικό υποπροϊόν της ψυχοθεραπείας.
Επίσης, δεν υπήρχε μεγάλη διαφορά στο κόστος. Το πρόγραμμα τρόπου ζωής ήταν ελαφρώς φθηνότερο στην παροχή: 482$ ανά συμμετέχοντα, έναντι 503$ για την ψυχοθεραπεία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ωριαίες τιμές διαφέρουν μεταξύ των διαιτολόγων και των φυσιολόγων άσκησης και των ψυχολόγων.
Τα συμπεράσματα της μελέτης
Οι θεραπείες τρόπου ζωής μπορούν να συνδυαστούν με συνεδρίες ψυχολογίας για διεπιστημονική φροντίδα. Αλλά οι θεραπείες διατροφής και άσκησης θα μπορούσαν να αποδειχθούν ιδιαίτερα αποτελεσματικές για όσους βρίσκονται σε λίστες αναμονής για να δουν ψυχολόγο, οι οποίοι μπορεί να μην λαμβάνουν άλλη επαγγελματική υποστήριξη όσο περιμένουν.
Πολλοί διαιτολόγοι και φυσιολόγοι άσκησης διαθέτουν ήδη προηγμένες δεξιότητες και τεχνογνωσία στην παρακίνηση για αλλαγή συμπεριφοράς. Οι περισσότεροι διαπιστευμένοι διαιτολόγοι έχουν εκπαιδευτεί στη διαχείριση διατροφικών διαταραχών ή γαστρεντερικών παθήσεων, οι οποίες συνήθως επικαλύπτονται με την κατάθλιψη.