Τι έδειξαν μελέτες για τις φόρμες σιλικόνης και πως να προστατευτείτε από μετανάστευση χημικών επιβλαβών ουσιών.
Όλες οι σύγχρονες και «δραστήριες» κουζίνες διαθέτουν φόρμες σιλικόνης, για κάθε είδους αρτοσκευάσματα από κέικ και ψωμί μέχρι παντεσπάνια και μπισκότα. Και όχι άδικα αφού έχουν πολλά πλεονεκτήματα μεταξύ των οποίων είναι πως είναι ανθεκτικά, δεν ραγίζουν, είναι αντικολλητικά, η ζύμη δεν κολλάει στα πλαϊνά τοιχώματα, είναι εύκολα στο καθάρισμα, πλένονται εύκολα και στο πλυντήριο πιάτων, είναι πολλαπλής χρήσης, εκτός από υψηλές θερμοκρασίες είναι ανθεκτικά και σε χαμηλές για συντήρηση τροφίμων στο ψυγείο ή την κατάψυξη, δεν συγκρατούν οσμές και είναι μια όμορφη σε εμφάνιση προσθήκη στην κουζίνα, λόγω των πολλών χρωμάτων τους και της μεγάλης ποικιλίας σε μεγέθη και σχήματα.
Επειδή όμως είναι σχετικά καινούργιο οικιακό σκεύος δεν υπάρχουν στοιχεία σε βάθος χρόνου για την ασφάλειά τους, ενώ δεν υπάρχει προς το παρόν ευρωπαϊκή νομοθεσία που θα θέτει όρια στην απελευθέρωση χημικών ουσιών. Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα εάν είναι ασφαλή, είναι “εξαρτάται”.
Ξεκινώντας από τα βασικά σιλικόνη είναι ένα συνθετικό πολυμερές που δημιουργείται με την προσθήκη άνθρακα και/ή οξυγόνου στο πυρίτιο. Η σιλικόνη δεν περιέχει πετρέλαιο, ούτε BPA και PFAS. Ωστόσο για την κατασκευή τους χρησιμοποιούνται ορισμένα υλικά και πρόσθετα. Σύμφωνα με την Ένωση προστασίας των ευρωπαίων καταναλωτών BEUC, οι φόρμες σιλικόνης μπορεί να μολύνουν κέικ, μπισκότα και άλλα αρτοσκευάσματα και κάλεσε την ΕΕ για αυστηροποιήσει τη νομοθεσία για τις προδιαγραφές αυτών αυτών προϊόντων.
Αυτό διότι μετά από αναλύσεις σε 44 φόρμες σιλικόνης, το 23% (10 προϊόντα) είτε απελευθέρωσαν μολυσματικές ουσίες σε υψηλές ποσότητες – είτε η ποσότητα αυξήθηκε μεταξύ των δοκιμών, υποδεικνύοντας ότι τα προϊόντα δεν είναι κατάλληλα για επαναλαμβανόμενη χρήση.
Επιπλέον, σε 36 προϊόντα (82%), η δοκιμή ανίχνευσε ανησυχητικές ουσίες σε χαμηλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που η ΕΕ έχει προσδιορίσει ως «ουσίες πολύ μεγάλης ανησυχίας». Δύο δείγματα απελευθέρωσαν μολυσματικές ουσίες πάνω από το νόμιμο όριο που καθορίζεται από τον Κανονισμό της ΕΕ για τα πλαστικά.
Σε μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Τροφίμων και Χημικής Τοξικολογίας αναλύθηκαν 4 φόρμες σιλικόνης για cupcakes. Τα ευρήματα έδειξαν την παρουσία BHT, ενός γνωστού καρκινογόνου, και άλλων δύο πιθανώς καρκινογόνων ουσίων, τη ναφθαλίνη και το διφαινύλιο. Βρήκαν επίσης ακρυλικό δωδεκυλεστέρα, που ερεθίζει τα μάτια, το δέρμα και τους πνεύμονες. Επίσης σύμφωνα με τους ερευνητές στα δύο καλούπια υψηλότερης ποιότητας και πιστοποιημένα, η απώλεια πτητικών ενώσεων (VOCs) δεν ξεπέρασε το 0,5% (w/w) , όπως συνιστάται για προϊόντα ή σκεύη σιλικόνης, ενώ οι φόρμες σιλικόνης από κατασκευαστές χαμηλότερης ποιότητας εμφάνισαν απώλεια πτητικών οργανικών ενώσεων που υπερβαίνει τη συνιστώμενη τιμή 0,5%. Επίσης ένα σημαντικό εύρημα άλλης επιστημονικής μελέτης είναι πως χημικές ουσίες εντοπίστηκαν σε πιο υψηλές συγκεντρώσεις στις άκρες του κέικ από ότι στο κέντρο. Αυτή η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα πως, οι φόρμες σιλικόνης πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μετά από προκαθαρισμό και ακολουθώντας αυστηρά τις υποδείξεις θερμοκρασίας των παραγωγών.
Γενικά η σιλικόνη μπορεί να απελευθερώσει διάφορες χημικές ουσίες, ειδικά εάν το υλικό δεν σκληρύνεται επαρκώς κατά την παραγωγή και χρησιμοποιείται σε υψηλές θερμοκρασίες.
Τι πρέπει να προσέχετε
Όπως και σε όλα τα οικιακά σκεύη και σε αυτή την περίπτωση, αποδεικνύεται ότι θα πρέπει να αγοράζετε προϊόντα υψηλής ποιότητας και πιστοποιημένα που μπορεί να είναι πιο ακριβά αλλά είναι και πιο ασφαλή. Καλό θα είναι να κάνετε τις αγορές τέτοιων σκευών από πιστοποιημένους λιανοπωλητές και όχι πλανόδιους ή διαδικτυακά “αγνώστου προελεύσεως”. Επιλέξτε προϊόντα στα οποία η ένδειξη της μέγιστης θερμοκρασίας είναι σαφής και γραμμένη απευθείας στο προϊόν. Τότε έχετε πάντα τις πληροφορίες αυτές στη διάθεσή σας όταν χρησιμοποιείτε το προϊόν. Εάν η πληροφορία βρίσκεται μόνο στο συνοδευτικό σημείωμα, η πληροφορία μπορεί εύκολα να χαθεί ή να ξεχαστεί.
Βεβαιωθείτε ότι τα καλούπια σιλικόνης είναι σχεδιασμένα για τη θερμοκρασία που θα χρειαστείτε και ακολουθήστε αυτά τα όρια θερμοκρασίας.
Πριν ψήσετε για πρώτη φορά πλύνετε τη φόρμα ψησίματος και θερμάνετέ την για μερικές ώρες στο φούρνο στους 200 βαθμούς χωρίς περιεχόμενο. Η προθέρμανση μπορεί να μειώσει την ποσότητα των ουσιών που απελευθερώνονται στο φαγητό όταν το προϊόν χρησιμοποιείται στη συνέχεια για ψήσιμο. Αποφεύγετε να τοποθετείτε τις φόρμες σιλικόνης πολύ κοντά στις πλευρές ή στην κορυφή του φούρνου. Απορρίψτε τις φόρμες ψησίματος όταν όταν αρχίσουν να δείχνουν σημάδια φθοράς. Όσο για το πρόβλημα αστάθειας όταν θερμαίνονται η τοποθέτηση τους πάνω από ένα μεταλλικό ταψί μπορεί να σας βοηθήσει να τη διατηρήσετε σταθερή.
