Για ποιο λόγο και πόσο αυξήθηκαν τα μέγιστα όρια καταλοίπων των φυτοφαρμάκων στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit.
Μια ανάλυση από την οργάνωση Pan UK, τη Βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση που επικεντρώνεται αποκλειστικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλούν τα φυτοφάρμακα, αποκάλυψε ότι τα μέγιστα όρια καταλοίπων (MRL) για ορισμένα φυτοφάρμακα στα τρόφιμα αυξήθηκαν σημαντικά στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit, προκαλώντας ανησυχίες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Χαρακτηριστικά, τα όρια για το εντομοκτόνο bifenthrin, το οποίο επηρεάζει τις ορμόνες, αυξήθηκαν 50 φορές για προϊόντα όπως τα αβοκάντο και τα ρόδια. Παρότι το συγκεκριμένο φυτοφάρμακο είναι απαγορευμένο στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην ΕΕ, εξακολουθεί να επιτρέπεται σε χώρες εξαγωγής όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αύξηση των MRL υπονομεύει τα όρια ασφαλείας και αυξάνει την έκθεση των καταναλωτών σε δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην άνοδο των καρκίνων και άλλων χρόνιων παθήσεων.
Σύμφωνα με τον Nick Mole από την Pan UK, η συνεχής έκθεση σε πολλές διαφορετικές χημικές ουσίες είναι ανησυχητική, καθώς οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παραμένουν άγνωστες. Οι επιστήμονες είχαν ήδη προειδοποιήσει το 2022 ότι η παγκόσμια χημική ρύπανση έχει ξεπεράσει τα ασφαλή όρια για την ανθρωπότητα.
Οι νέες αποφάσεις για τα όρια καταλοίπων βασίστηκαν στον Codex Alimentarius, ένα σύνολο διεθνών προτύπων για τα τρόφιμα που αναπτύχθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO).
Ο Codex έχει δεχθεί κριτική για τη θέσπιση ασθενέστερων προτύπων ασφαλείας σε σύγκριση με την ΕΕ, γεγονός που αποδίδεται στην επιρροή των ΗΠΑ και των μεγάλων εταιριών αγροχημικών. Αξιοσημείωτο είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο υιοθέτησε τα χαμηλότερα πρότυπα του Codex όπου αυτά προσέφεραν λιγότερη προστασία στους καταναλωτές, ενώ διατήρησε τα παλαιότερα, ασθενέστερα πρότυπα, όπου αυτά ήταν πιο χαλαρά από τον Codex.
Παράλληλα, αρκετά φυτοφάρμακα που απαγορεύτηκαν στην ΕΕ παραμένουν νόμιμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες. Ο Guardian αποκάλυψε ότι, από τότε που το Ηνωμένο Βασίλειο εγκατέλειψε την ΕΕ, έχουν απαγορευτεί 30 φυτοφάρμακα στην ΕΕ, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει απαγορεύσει κανένα από αυτά.
Για παράδειγμα, τα όρια για το νεονικοτινοειδές thiamethoxam στη βρώμη αυξήθηκαν 25 φορές, ενώ για το clothianidin στο σιτάρι αυξήθηκαν 7,5 φορές. Στην αντίπερα όχθη, η ΕΕ σχεδιάζει να μειώσει τα όρια για αυτά τα εντομοκτόνα κατά 80% μέχρι το 2026.
Αυτό έχει οδηγήσει στην κριτική ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επιτρέπει την αύξηση των MRL για να διευκολύνει τους παραγωγούς από χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, όπου τα φυτοφάρμακα αυτά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται.
Οι επικριτές, όπως ο Mole, τονίζουν ότι η κυβέρνηση πρέπει να προτεραιοποιήσει την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος, υιοθετώντας πιο αυστηρά πρότυπα και αποτρέποντας τη χρήση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων που επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα, όπως οι μέλισσες και άλλα επικονιαστικά έντομα.
Η Defra, το βρετανικό Υπουργείο Περιβάλλοντος, δήλωσε ότι τα MRL ορίζονται μετά από αυστηρές εκτιμήσεις κινδύνου, διασφαλίζοντας ότι τα επίπεδα παραμένουν ασφαλή για τους καταναλωτές. Ωστόσο, οι ακτιβιστές ζητούν επειγόντως την αναθεώρηση των αποφάσεων αυτών, καθώς η χημική ρύπανση και η χρήση φυτοφαρμάκων έχουν ήδη υπερβεί τα ασφαλή όρια, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.