Αυτή η ανακάλυψη αμφισβητεί μακροχρόνιες πεποιθήσεις σχετικά με την προέλευση ενός δημοφιλούς γαλακτοκομικού που έχει υποστεί ζύμωση.
Σε μια ανακάλυψη που σίγουρα θα ενθουσιάσει τόσο τους λάτρεις της ιστορίας όσο και τους λάτρεις των τυριών, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ανακάλυψαν το αρχαιότερο τυρί στον κόσμο μαζί με μούμιες στη βορειοδυτική Κίνα.
Με ηλικία 3.600 ετών, αυτό το γαλακτοκομικό προϊόν της Εποχής του Χαλκού όχι μόνο ξαναγράφει τα βιβλία της ιστορίας αλλά και αμφισβητεί τις μακροχρόνιες πεποιθήσεις σχετικά με την προέλευση του κεφίρ.
Το εν λόγω τυρί βρέθηκε στο νεκροταφείο Xiaohe, που βρίσκεται στη λεκάνη Tarim της Κίνας. Αρχικά ανακαλύφθηκε πριν από περίπου δύο δεκαετίες ως μυστηριώδης λευκή ουσία που επαλείφθηκε στα κεφάλια και τους λαιμούς των μουμιών, χρειάστηκαν χρόνια επιστημονικής προόδου για να ξεκλειδωθούν τα μυστικά του.
Τώρα, χάρη στην ανάλυση DNA αιχμής, γνωρίζουμε ότι αυτό το αρχαίο σνακ δεν ήταν άλλο από το τυρί κεφίρ, ένα πικάντικο, ζυμωμένο γαλακτοκομικό προϊόν που απολαμβάνεται ακόμη και σήμερα. Η ομάδα δημοσίευσε τα ευρήματά της στο περιοδικό Cell.
«Τρόφιμα όπως το τυρί είναι εξαιρετικά δύσκολο να διατηρηθούν για χιλιάδες χρόνια, γεγονός που καθιστά αυτή τη μελέτη μια σπάνια και πολύτιμη ευκαιρία», εξηγεί ο Dr. Qiaomei Fu, επικεφαλής ερευνητής της μελέτης από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, σε δελτίο τύπου. «Η λεπτομερής μελέτη του αρχαίου τυριού μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τη διατροφή και τον πολιτισμό των προγόνων μας».
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Dr. Fu, εξήγαγε DNA από δείγματα τυριού που βρέθηκαν σε τρεις διαφορετικούς τάφους στο νεκροταφείο. Δεν ταυτοποίησαν μόνο το DNA αγελάδας και κατσίκας, αλλά ανακάλυψαν επίσης το γενετικό υλικό μικροοργανισμών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή κεφίρ. Ένα στοιχείο-κλειδί ήταν ένα βακτήριο που ονομάζεται Lactobacillus kefiranofaciens, το οποίο χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα για την παρασκευή κεφίρ.
Όταν οι ερευνητές συνέκριναν το αρχαίο βακτηριακό DNA με αυτά τα σύγχρονα στελέχη, διαπίστωσαν ότι το τυρί ηλικίας 3.600 ετών είχε στενότερη σχέση με την ομάδα του Θιβέτ. Αυτό υποδηλώνει ότι η κουλτούρα του κεφίρ ευδοκιμούσε στη βορειοδυτική Κίνα από την εποχή του χαλκού, αμφισβητώντας την αντίληψη περί αμιγώς ρωσικής προέλευσης.
«Η παρατήρησή μας υποδηλώνει ότι η κουλτούρα του κεφίρ έχει διατηρηθεί στην περιοχή Xinjiang της βορειοδυτικής Κίνας από την εποχή του Χαλκού», σημειώνει ο Δρ Fu.
Συγκρίνοντας το αρχαίο και το σύγχρονο βακτηριακό DNA, οι επιστήμονες μπόρεσαν να παρακολουθήσουν πώς εξελίχθηκαν αυτοί οι μικροσκοπικοί τυροκόμοι κατά τη διάρκεια χιλιετιών. Διαπίστωσαν ότι με την πάροδο του χρόνου, το L. kefiranofaciens προσαρμόστηκε καλύτερα στο ανθρώπινο πεπτικό σύστημα και έγινε πιο αποτελεσματικό στη ζύμωση του γάλακτος.
Σε αντίθεση με τους ομολόγους τους στη Μέση Ανατολή και την Ελλάδα, οι οποίοι συχνά ανακάτευαν γάλα από διαφορετικά ζώα, οι αρχαίοι άνθρωποι της Xiaohe φαίνεται ότι προτιμούσαν να διατηρούν τις πηγές γαλακτοκομικών προϊόντων τους ξεχωριστά. Αυτό μας δίνει μια μοναδική ματιά στις γαστρονομικές πρακτικές της Κίνας της Εποχής του Χαλκού.
Το έργο του Dr. Fu και της ομάδας του υπερβαίνει απλώς την ικανοποίηση της περιέργειάς μας για τα αρχαία σνακ. Με την επιτυχή εξαγωγή και ανάλυση του DNA από τόσο παλιά δείγματα τροφίμων, έχουν ανοίξει νέες δυνατότητες για την κατανόηση της ζωής των προγόνων μας και των αλληλεπιδράσεών τους με τον κόσμο γύρω τους.
«Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου μελέτη, που μας επιτρέπει να παρατηρήσουμε πώς ένα βακτήριο εξελίχθηκε τα τελευταία 3.000 χρόνια», καταλήγει ο Dr. Fu. «Επιπλέον, εξετάζοντας τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αποκτήσαμε μια πιο σαφή εικόνα της ζωής των αρχαίων ανθρώπων και των αλληλεπιδράσεών τους με τον κόσμο. Αυτή είναι μόνο η αρχή, και με αυτή την τεχνολογία ελπίζουμε να εξερευνήσουμε και άλλα άγνωστα μέχρι σήμερα αντικείμενα».
