Οι τοξίνες της μούχλας μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα
Το καλαμπόκι, το ρύζι, το σιτάρι, η σίκαλη, το κριθάρι και η βρώμη αποτελούν τη βάση για πολλά βασικά τρόφιμα όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά. Τα δημητριακά παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή μας διατροφή – παρέχουν ενέργεια και μας χορταίνουν. Αλλά εκτός από τους πολλούς σημαντικούς υδατάνθρακες, τα προϊόντα δημητριακών έχουν ένα άλλο κοινό χαρακτηριστικό: συχνά περιέχουν τις τοξίνες μούχλας H-2 και HT-2.
Οι εργαστηρικοί έλεγχοι που έχει κάνει κατά καιρούς το oekotest είναι αποκαλυπτικοί:
Στα σνακ καλαμποκιού το 2023 , διαπίστωσε ότι 10 από τα 19 προϊόντα ελέγχου ήταν μολυσμένα με τοξίνες μούχλας σε ανησυχητικό επίπεδο. Στο τεστ Toasties , το οποίο δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους, το εργαστήριο εντόπισε έντεκα φορές τοξίνες μούχλας T-2/HT-2 – σε πέντε προϊόντα, μάλιστα, διαπιστώθηκαν επίπεδα που αξιολογήθηκαν ως “αυξημένα”. Στην πιο πρόσφατη έρευνα το εργαστήριο εξετάζει τις νιφάδες βρώμης… Και εδώ το ίδιο πρόβλημα: Παρουσία τοξινών μούχλας σε οκτώ προϊόντα.
Διαβάστε ακόμη: Φρέσκα κρεμμυδάκια μολυσμένα με σαλμονέλα – Ανάκληση μεγάλων ποσοτήτων του λαχανικού σε ΗΠΑ και Καναδά
Γιατί τα προϊόντα δημητριακών καταλήγουν πάντα με τοξίνες μούχλας στο πιάτο μας;
Πώς δημιουργούνται οι τοξίνες της μούχλας T-2/HT-2;
Σύμφωνα με τη μοριακή βιολόγος Δρ. Lisa Hitschler, project manager στο ÖKO-TEST, οι T-2/HT-2 είναι τοξίνες που παράγονται κυρίως από μύκητες του γένους Fusarium. Αυτοί οι μύκητες προτιμούν τα δημητριακά και το καλαμπόκι καθώς και τα χόρτα ως φυτά ξενιστές, γι’ αυτό και οι καλλιέργειες δημητριακών επηρεάζονται ιδιαίτερα δηλαδή όσες αφορούν την παραγωγή καλαμποκιού, ρυζιού, σιταριού, σίκαλης, κριθαριού και βρώμης. Μπορούν να μεταδοθούν, μέσω του ανέμου και του νερού, αλλά και μέσω τμημάτων του φυτού που έχουν ήδη μολυνθεί.
Στους μύκητες αρέσει το ζεστό, υγρό κλίμα και έχουν τη δυνατότητα να διεισδύσουν στον πυρήνα της βρώμης και στη συνέχεια να σχηματίσουν τοξίνες εκεί. Η έκταση λοιπόν του σχηματισμού τοξινών εξαρτάται πρωτίστως από παράγοντες όπως η υγρασία και η θερμοκρασία κατά την καλλιεργητική περίοδο, η αμειψισπορά (εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι), η καλλιέργεια του εδάφους, αλλά και η ευαισθησία της ποικιλίας.
Διαβάστε ακόμη: Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Τι θα πάθουμε εάν καταπιούμε το υγρό ατμίσματος
Τα παθογόνα βακτήρια Fusarium είναι ευρέως διαδεδομένα επειδή, ως φυσικοί μύκητες του εδάφους, διασπούν τα φυτικά υπολείμματα στο έδαφος και ως εκ τούτου μπορούν να επιβιώσουν σε αρόσιμο έδαφος για πολλά χρόνια. Μπορούν επίσης να βρεθούν, για παράδειγμα, σε νεκρά υπολείμματα φυτών και σε υπολείμματα καλλιεργειών από δημητριακά ή ζαχαρότευτλα.
Εάν στη συνέχεια αναπτυχθεί ένα κατάλληλο φυτό ξενιστής, όπως το σιτάρι και το κλίμα είναι ευνοϊκό, μπορεί να πραγματοποιηθεί η προσβολή. Μια προσβολή από αυτούς τους μήκυτες οδηγεί σε σημαντική οικονομική ζημιά επειδή το φυτό σιτηρών καταστρέφεται και έτσι η απόδοση μειώνεται.
Οι τοξίνες που σχηματίζονται μπορούν όχι μόνο να βλάψουν το φυτό και έτσι να οδηγήσουν και σε μείωση της ποιότητας. Επιπλέον, είναι επίσης επιβλαβή για τα ζώα και τον άνθρωπο. Εάν τα επίπεδα τοξίνης είναι ιδιαίτερα υψηλά και υπερβαίνουν τις καθορισμένες οριακές τιμές, το μολυσμένο σιτάρι δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί ως ζωοτροφή ή τροφή.
Οι τοξίνες της μούχλας μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα
«Έχουμε ήδη εντοπίσει ότι κυρίως τα συμβατικά προϊόντα είναι μολυσμένα με υψηλά επίπεδα τοξινών, σε προηγούμενες δοκιμές αλλά και σε αυτό το τεστ σε πλιγούρι βρώμης», εξηγεί η Hitschler.
Μια πιθανή εξήγηση για το γιατί οι βιολογικές νιφάδες βρώμης είχαν λιγότερα προβλήματα με τις τοξίνες της μούχλας θα μπορούσε να είναι η αμειψισπορά που είναι κοινή στη βιολογική γεωργία.
Τα νομικά όρια για τις τοξίνες μούχλας T-2/HT-2 θεσπίστηκαν πρόσφατα και τέθηκαν σε ισχύ τον Ιούλιο του 2024, για να διασφαλιστεί ένα επίπεδο προστασίας για τη δημόσια υγεία.
Το TDI είναι η μέγιστη ημερήσια δόση μέχρι την οποία η λήψη T-2/HT-2 για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα θεωρείται ότι είναι ανεκτή για την υγεία. Για την τοξίνη T-2/HT-2, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) μείωσε το TDI σε 0,02 μg/kg ανά κιλό σωματικού βάρους το 2017 με βάση νέες επιστημονικές μελέτες.
Διαβάστε ακόμη: Carrefour: Έκθεση – κόλαφος της Διεθνούς Αμνηστίας για τις συνθήκες εργασίας στο franchise της Σαουδικής Αραβίας
Τι επιπτώσεις στην υγεία μπορεί να έχουν οι τοξίνες της μούχλας;
Η χρόνια έκθεση, δηλαδή η μακροχρόνια κατανάλωση τροφίμων με ρύπους, όπως οι τοξίνες μούχλας πάνω από το TDI, είναι ένας πιθανός κίνδυνος για την υγεία, ειδικά για βρέφη, παιδιά και εφήβους.
Το T-2 και το HT-2 αναστέλλουν τη βιοσύνθεση των πρωτεϊνών, είναι ισχυρές τοξίνες των κυττάρων, επιτίθενται στην πεπτική οδό και μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Οι ίδιες οι τοξίνες της μούχλας δεν μπορούν να φανούν ή να μυριστούν, μπορούν να ανιχνευθούν μόνο στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας περίπλοκες αναλυτικές διαδικασίες. Προκειμένου να προσδιοριστεί η ασφάλεια των τροφίμων, ο παρασκευαστής είναι πρώτα υπεύθυνος για τη διενέργεια ελέγχων για να διασφαλίσει ότι τα παραγόμενα τρόφιμα δεν έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία.
