Οι πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα γόνατος ασυνείδητα πιστεύουν ότι η άσκηση είναι επικίνδυνη για την κατάστασή τους, παρά τις ιατρικές συμβουλές που λένε το αντίθετο. Το ποσοστό αυτών αγγίζει το 70%, σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας.
Αυτή η ενδόμυχη πεποίθηση έχει ως συνέπεια τη σωματική αδράνεια, η οποία γίνεται αιτία μιας σειράς σοβαρών προβλημάτων τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία.
Το καλοκαίρι είναι ιδανική εποχή για ήπιες δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους, όπως το κολύμπι, το περπάτημα και το ποδήλατο.
Ακόμα και σε όσους προτιμούν την καθιστική ζωή τώρα η μεγαλύτερη διάρκεια των ημερών δίνει μια εξαιρετική ευκαιρία για αναθεώρηση του τρόπου ζωής και τη σταδιακή ένταξη της ήπιας άθλησης στην καθημερινότητα με ευχάριστο τρόπο.
«Η τακτική άσκηση είναι σημαντική για τη διαχείριση πολλών παθήσεων. Βοηθά στην πρόληψη τουλάχιστον 35 χρόνιων παθήσεων και στη θεραπεία τουλάχιστον 26, εξαιτίας των αντιφλεγμονωδών επιδράσεών της. Στην οστεοαρθρίτιδα τόσο του γόνατος, όσο και του ισχίου, μπορεί να μειώσει τον πόνο και να βελτιώσει τη λειτουργικότητα κατά 40% στους ενήλικες πάσχοντες.
Μπορεί, επίσης, να αποτρέψει την αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης, αφού βελτιώνει το εύρος κίνησης και ισχυροποιεί το μυϊκό σύστημα. Χαρίζει δε ευεξία και ψυχική υγεία στους πάσχοντες, οι οποίοι συχνά υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος», επισημαίνει ο Χειρουργός Ορθοπαιδικός, επικεφαλής του Τμήματος Επανορθωτικής & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου – Γόνατος της Osteon Orthopedic & Spine Clinic δρ Βασίλειος Σακελλαρίου.
«Παρότι προτρέπουμε τους πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα γόνατος να ασκούνται, λίγοι είναι εκείνοι που το πράττουν. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία μόνο ένας στους 10 ανθρώπους ασκείται τακτικά. Σε μια μελέτη περίπου 1.200 πασχόντων φάνηκε ότι όσοι περπατούσαν είχαν μειωμένο πόνο στο γόνατο, συγκριτικά με εκείνους που ήταν αδρανείς, και 20% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν επιδείνωση της στένωσης του ενδοαρθρικού χώρου. Αυτό συμβαίνει γιατί βαθιά μέσα τους φοβούνται ότι θα επιδεινώσουν την κατάστασή τους εάν κινούν περισσότερο την άρθρωσή τους, παρότι γνωρίζουν ότι η άσκηση βοηθά», προσθέτει.
Η κατανόηση του κινήτρου των πασχόντων να παραμένουν αδρανείς ήταν το επίκεντρο της πρώτης παγκόσμιας μελέτης από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας.
Για να το αξιολογήσουν, οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα τεστ που μπορεί να ανιχνεύσει και να αξιολογήσει τις ασυνείδητες πεποιθήσεις των ανθρώπων σχετικά με την άσκηση – αν, δηλαδή, χωρίς να το καταλαβαίνουν πιστεύουν ότι η δραστηριότητα είναι επικίνδυνη για την κατάστασή τους.
Ειδικότερα 207 άτομα χωρίς πόνο και 99 με πόνο στο γόνατο συμπλήρωσαν μια διαδικτυακή έρευνα. Διαπιστώθηκε ότι σε όλους υπήρχε μια έμμεση συσχέτιση μεταξύ “κινδύνου” και “δραστηριότητας”, αλλά ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στην ομάδα με συμπτωματική οστεοαρθρίτιδα γόνατος. Συνολικά, από τους ερωτηθέντες, το 69% των ατόμων με πόνο στο γόνατο είχαν ισχυρότατη ασυνείδητη πεποίθηση ότι η άσκηση είναι επικίνδυνη, απ’ ότι ο μέσος άνθρωπος που δεν πονά στη συγκεκριμένη άρθρωση, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Pain. Οι ερευνητές βρήκαν ότι αυτό ίσχυε ακόμα και για τους ανθρώπους που δήλωσαν ότι δεν φοβούνται την άσκηση.
«Με κάποιο τρόπο αυτό πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό και πιστευτό από τους πάσχοντες ότι πρέπει να ασκούνται, ασχέτως εάν πονούν. Και η “μύησή” τους σε μια πιο δραστήρια ζωή μπορεί να γίνει σιγά-σιγά», τονίζει ο δρ Σακελλαρίου και προσθέτει πως «τα άτομα με οστεοαρθρίτιδα πρέπει να ασκούνται για περίπου 150 λεπτά την εβδομάδα».
«Όμως», συνεχίζει, «ακόμα και 60 λεπτά άσκησης αρκούν για να μειώσουν τον κίνδυνο απώλειας της λειτουργικότητάς τους. Το περπάτημα είναι η πιο απλή μορφή άσκησης, η οποία είναι ευχάριστη και δεν κοστίζει τίποτα. Στις διακοπές, που οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, μια βόλτα στο πάρκο ή στην πλατεία του χωριού ίσως αποτελέσει την αρχή για την υιοθέτηση αυτής της μορφής άσκησης όλο τον χρόνο. Στόχος θα πρέπει να είναι τα 10.000 βήματα ημερησίως.
Εκτός από το περπάτημα, οι πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα γόνατος μπορούν να κολυμπούν, να κάνουν aqua aerobic, ακόμα και ποδήλατο. Δεν υπάρχουν περιορισμοί ως προς το είδος της άσκησης. Μπορούν να επιλέξουν όποια τους ευχαριστεί, προκειμένου να την κάνουν. Η αερόβια άσκηση θεωρείται ιδανική. Στο πρόγραμμά τους πρέπει να περιλαμβάνονται και ασκήσεις που βοηθούν στην ενδυνάμωση και την ισορροπία.
Το μόνο που πρέπει να έχουν υπόψη τους είναι να μην ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες που καταπονούν τα γόνατα, όπως π.χ. το τένις, οι ρακέτες ή το τζόκινγκ. Θα πρέπει να αποφεύγονται κινήσεις με ακραίο εύρος κίνησης που προκαλούν πόνο, ιδίως σε περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων.
Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος είναι μια συχνή αιτία πόνου και δυσκαμψίας των αρθρώσεων (ιδίως μετά από ανάπαυση ή αδράνεια), εξαιτίας της εκφύλισης των ιστών της άρθρωσης. Είναι μια σταδιακά επιδεινούμενη πάθηση που προκαλεί πόνο, οίδημα, απώλεια της κίνησης και αστάθεια. Με την πάροδο του χρόνου, η άρθρωση μπορεί να χάσει το κανονικό της σχήμα, να αναπτυχθούν οστεόφυτα ακόμα και να σπάσουν τμήματα οστών ή χόνδρων.
Τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια, αλλά η βλάβη δεν είναι αναστρέψιμη. Με τις συντηρητικές μεθόδους, που περιλαμβάνουν την άσκηση, τις φυσικοθεραπείες και φαρμακευτικές αγωγές, επιτυγχάνεται η επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου και η προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Όταν οι τοπικές και από του στόματος θεραπείες δεν ανακουφίζουν τους ασθενείς, προτείνονται ενέσιμες αγωγές με κοκτέιλ κορτικοστεροειδών και αναλγητικών/αναισθητικών. Η ύφεση του πόνου διαρκεί από μερικές ημέρες έως και 6 μήνες.
Μια άλλη επιλογή είναι η έγχυση υαλουρονικού οξέος, η οποία βοηθάει την επανάκτηση της ελαστικότητας της άρθρωσης. Τα αποτελέσματα της θεραπείας φαίνονται σε βάθος χρόνου και εξαρτώνται από την κλινική εικόνα του ασθενή.
Καμία από αυτές, βέβαια, δεν θεραπεύει οριστικά την πάθηση. Μόνο η χειρουργική αντικατάσταση της άρθρωσης του γόνατος απαλλάσσει τον ασθενή μια για πάντα από τον πόνο και από την ανάγκη λήψης φαρμάκων για να τον αντέχει.
Σε τελικού σταδίου οστεοαρθρίτιδα συστήνεται η μονοδιαμερισματική (όταν δεν είναι φθαρμένη όλη η άρθρωση αλλά τμήμα της) ή η ολική αρθροπλαστική γόνατος, οι οποίες γίνονται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και fast track πρωτόκολλο. Έτσι, ο ασθενής βιώνει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, κινητοποιείται αμέσως και νοσηλεύεται το πολύ για ένα 24ωρο. Η σύντομη παραμονή του στο νοσοκομείο ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο λοιμώξεων και επισπεύδει την επάνοδο στην καθημερινότητά του.
Φυσικά δεν σημαίνει ότι όσοι έχουν οστεοαρθρίτιδα γόνατος θα υποβληθούν οπωσδήποτε σε χειρουργική επέμβαση. Η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους, η αποφυγή τραυματισμών και άσκησης επαναλαμβανόμενων πιέσεων στην άρθρωση είναι παράγοντες κινδύνου που μπορεί ο καθένας να ελέγξει», καταλήγει ο δρ Σακελλαρίου.