Ένα φάρμακο που μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια ζωής των ποντικιών, μπορεί επίσης να είναι ευεργετικό για την αναχαίτιση της γήρανσης του ανθρώπου.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature, μια ομάδα επιστημόνων από την Ιατρική Σχολή Duke-NUS στη Σιγκαπούρη μπορεί να έχει βρει ένα κλειδί για την επιβράδυνση της γήρανσης.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποντίκια που έλαβαν τη θεραπεία ήταν πιο αδύνατα, πιο γυμνασμένα, λιγότερο επιρρεπή στον καρκίνο και ζούσαν για μήνες περισσότερο – σε αυτό που οι επιστήμονες αποκάλεσαν “δελεαστικό” εύρημα για τις ανθρώπινες θεραπείες.
Το φάρμακο απενεργοποιεί μια πρωτεΐνη που ονομάζεται ιντερλευκίνη-11 (IL-11). Η πρωτεΐνη αυτή είναι σημαντική στην πρώιμη ζωή, βοηθώντας την ανάπτυξη των οστών και των αρθρώσεων. Τα επίπεδά της αυξάνονται στο ανθρώπινο σώμα, ωστόσο, καθώς μεγαλώνουμε, και εμφανίζονται υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής,οι ερευνητές λένε ότι αναστρέφει αρκετούς βιολογικούς διακόπτες που ελέγχουν το ρυθμό της γήρανσης. Το φάρμακο δοκιμάζεται ήδη σε ανθρώπους, για τη θεραπεία πνευμονικών παθήσεων, αλλά η μελέτη υποδηλώνει ότι η αναστολή της γήρανσης θα μπορούσε να είναι ένα ακόμη όφελος.
Όταν χορηγήθηκε στα ποντίκια στις 75 εβδομάδες – το ισοδύναμο των ποντικιών με περίπου 55 ανθρώπινα έτη – έζησαν 156 εβδομάδες, σε σύγκριση με 121 εβδομάδες σε εκείνα που δεν το έλαβαν. Τα ποντίκια που έλαβαν τη θεραπεία έγιναν γνωστά ως “γιαγιάδες σούπερ μόντελ” στο εργαστήριο λόγω της νεανικής τους εμφάνισης.
Το εύρημα είναι το πιο πρόσφατο που δείχνει ότι ο έλεγχος της φλεγμονής, της υπερδραστηριοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο πρόληψης των παθήσεων που σχετίζονται με την ηλικία.
«Τα ευρήματα αυτά είναι πολύ συναρπαστικά», δήλωσε ο καθηγητής Stuart Cook, από το Imperial College του Λονδίνου και την Ιατρική Σχολή Duke-NUS στη Σιγκαπούρη.
«Τα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία είχαν λιγότερους καρκίνους και ήταν απαλλαγμένα από τα συνήθη σημάδια γήρανσης και αδυναμίας, αλλά είδαμε επίσης μειωμένη μυϊκή σπατάλη και βελτίωση της μυϊκής δύναμης. Με άλλα λόγια, τα ηλικιωμένα ποντίκια που έλαβαν αντι-IL-11 ήταν πιο υγιή».
Ήταν ελπιδοφόρο το γεγονός ότι οι παρενέργειες φαίνονταν χαμηλές και ήδη δοκιμάζεται σε ανθρώπους, είπε. «Τα προηγούμενα προτεινόμενα φάρμακα και θεραπείες που παρατείνουν τη ζωή είτε είχαν φτωχό προφίλ παρενεργειών, είτε δεν λειτουργούσαν και στα δύο φύλα, είτε μπορούσαν να παρατείνουν τη ζωή, αλλά όχι την υγιή ζωή, ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για την IL-11».
Το φάρμακο δεν είναι το πρώτο που παράγει τεράστια οφέλη μακροζωίας σε ποντίκια. Ένα άλλο, η ραπαμυκίνη, έχει δείξει σε ορισμένα πειράματα ακόμη πιο θεαματικά αποτελέσματα, αλλά αυτά δεν έχουν ακόμη μεταφερθεί στον άνθρωπο.
Ο Dr. Andrew Steele, επιστήμονας μακροζωίας και συγγραφέας του βιβλίου Ageless: The New Science of Getting Older Without Getting Old, δήλωσε: «Αυτός είναι ο πιο πρόσφατος από τους δεκάδες τρόπους που έχουν βρει οι επιστήμονες για να επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης στα ποντίκια. Ενώ μέχρι στιγμής είναι μόνο στα ποντίκια, κάθε πρόσθετη επιτυχία αυξάνει τις πιθανότητες ότι μια από αυτές τις προσεγγίσεις θα κρατήσει μια μέρα τους ανθρώπους υγιέστερους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Ο ίδιος δήλωσε ότι θα πρέπει να είμαστε ακόμη επιφυλακτικοί απέναντι σε απροσδόκητα αποτελέσματα. Μπορεί, για παράδειγμα, η πρωτεΐνη να έχει άλλες χρήσεις, ίσως στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Αυτό μπορεί να μην είναι εμφανές στα ποντίκια που ζουν σε ένα καθαρό εργαστήριο.
«Θα πρέπει πάντα να είμαστε προσεκτικοί όταν η καταστολή μιας και μόνο πρωτεΐνης φαίνεται να επιβραδύνει τη διαδικασία γήρανσης στα ποντίκια του εργαστηρίου, ίσως ο ρόλος της είναι πιο κρίσιμος στη φύση».
«Ωστόσο, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι άνθρωποι μοιάζουν περισσότερο με τα ποντίκια του εργαστηρίου παρά με τα άγρια ξαδέλφια τους, καλομαθημένα στο σύγχρονο, ρυθμιζόμενο από τη θερμοκρασία περιβάλλον μας με άφθονη τροφή, οπότε ως καλομαθημένος σύγχρονος άνθρωπος περιμένω με ανυπομονησία περαιτέρω αποτελέσματα».
Ο Venki Ramakrishnan, από το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας MRC στο Cambridge και συγγραφέας του βιβλίου Why We Die, δήλωσε ότι είτε προκύψει κάποιο φάρμακο είτε όχι, η εργασία αυτή μας δίνει μια εικόνα των βασικών διαδικασιών και των συμβιβασμών που κρύβονται πίσω από τη γήρανση.
«Αυτό το ενδιαφέρον εύρημα συνάδει απόλυτα με το ότι η φλεγμονή είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της γήρανσης και οι παράγοντες που τη μειώνουν βελτιώνουν τα συμπτώματα της γήρανσης».
«Είναι επίσης ένα παράδειγμα του πώς παράγοντες που βοηθούν στην αρχή της ζωής, στην προκειμένη περίπτωση προωθώντας την ανάπτυξη ορισμένων ιστών, μπορούν να οδηγήσουν στη γήρανση αργότερα στη ζωή, αν ρυθμίζονται ανεπαρκώς. Αυτό συνάδει και πάλι με την ιδέα ότι η εξέλιξη συχνά επιλέγει πράγματα που μας ωφελούν νωρίς, ακόμη και αν αυτό μας προκαλεί γήρανση αργότερα».