Επτά στα δέκα νοικοκυριά με παιδιά σπαταλούν περισσότερα τρόφιμα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη στην Ισπανία.
Σε Ισπανική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Nutrition, τα ευρήματα δείχνουν ότι οι οικογένειες με μικρά παιδιά και εφήβους είναι αυτές που σπαταλούν τα περισσότερα τρόφιμα, ενώ οι μονογονεϊκές οικογένειες και αυτές με ενήλικα παιδιά σπαταλούν τα λιγότερα.
Η έρευνα αυτή ανέλυσε την ποσότητα των τροφίμων που απορρίπτονται από τις οικογένειες, ιδίως εκείνες με παιδιά, και συνδέει αυτό το σοβαρό κοινωνικό ζήτημα με τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά της οικογενειακής μονάδας.
Σε 800 ισπανικά νοικοκυριά, η μελέτη διαπίστωσε ότι τα ευπαθή τρόφιμα, όπως τα λαχανικά (80%), τα φρούτα (78%) και τα προϊόντα με βάση τα δημητριακά (63%), είναι αυτά που σπαταλούνται περισσότερο, ακολουθούμενα από τα γαλακτοκομικά προϊόντα (25%), τα οποία απορρίπτονται συχνότερα σε σπίτια με μικρά παιδιά. Τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας, τα ψάρια και τα αυγά, μαζί με τα προμαγειρεμένα προϊόντα, είναι τα λιγότερο απορριπτέα.
Η αλλοίωση των τροφίμων είναι η κύρια αιτία της σπατάλης τροφίμων, κυρίως λόγω της ανεπαρκούς διαχείρισης των τροφίμων, που οδηγεί σε συχνές μικρές ποσότητες σπατάλης και στην υπερβολική αγορά ευπαθών προϊόντων που καταλήγουν στα σκουπίδια πριν καταναλωθούν.
Το τυπικό προφίλ του αγοραστή είναι γυναίκα (70% των περιπτώσεων), κάτω των 54 ετών (79%), που εργάζεται με πλήρη ή μερική απασχόληση (78%) και δαπανά κατά μέσο όρο 537 ευρώ το μήνα για τρόφιμα. Οι μισές οικογένειες ψωνίζουν από σούπερ μάρκετ και υπεραγορές και δύο στα τρία νοικοκυριά πραγματοποιούν μία μόνο επίσκεψη για ψώνια την εβδομάδα, η οποία συμπληρώνεται από μικρότερες αγορές κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.
Όσον αφορά τη συμπεριφορά κατανάλωσης τροφίμων, το 66% των οικογενειών αναφέρει ότι καταναλώνει καθημερινά φρέσκα προϊόντα στο σπίτι, ενώ σχεδόν όλες οι οικογένειες καταναλώνουν ζωικά προϊόντα περισσότερες από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα. Ωστόσο, το 84% των οικογενειών παραδέχεται ότι δεν μαγειρεύει καθημερινά.
Ο τύπος του νοικοκυριού και η ηλικία του αγοραστή είναι άλλοι κρίσιμοι παράγοντες για την ανάλυση αυτού του φαινομένου. Τα νοικοκυριά με μικρά παιδιά είναι πιο πιθανό να σπαταλούν τρόφιμα, πιθανώς λόγω της δυσκολίας να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες και να διαχειριστούν επαρκώς τις ποσότητες και τις μερίδες των τροφίμων.
Για να μειωθεί η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια, οι ερευνητές επισημαίνουν την ανάγκη να προγραμματίζονται οι βόλτες για ψώνια και να δημιουργείται λίστα αγορών πριν από τη μετάβαση στην αγορά ή το σούπερ μάρκετ. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 70% των οικογενειών το κάνει.
«Ο λεπτομερής προγραμματισμός των γευμάτων, ο έλεγχος των τροφίμων που έχουμε ήδη στο σπίτι, η δημιουργία λίστας αγορών, η κατάψυξη των τροφίμων για την παράταση της διάρκειας ζωής τους και η επαναχρησιμοποίηση των περισσευμάτων επιτρέπουν λιγότερη σπατάλη», δηλώνει ο Pietro Tonini, ερευνητής του ICTA-UAB και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Τα νοικοκυριά που ανέφεραν ότι αγοράζουν τα τρόφιμά τους από μικρά καταστήματα και δημοτικές αγορές τείνουν να σπαταλούν λιγότερα τρόφιμα από ό,τι εκείνα που ψωνίζουν από σούπερ μάρκετ ή υπεραγορές. Ορισμένοι τύποι συσκευασίας, οι εκπτώσεις και το πειστικό μάρκετινγκ με προσφορές, όπως το 3 για 2 σε μεγάλα καταστήματα, οδηγούν σε υπερκατανάλωση.
«Η παρουσία εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων στα σούπερ μάρκετ, όπως ανθυγιεινά σνακ, κατεψυγμένες πίτσες, αρωματισμένα παγωτά και γιαούρτια, προκαλεί περιττές αγορές», προσθέτει ο Tonini.
Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, οι ερευνητές ζητούν εκπαιδευτικές δημόσιες πολιτικές που απευθύνονται στις οικογένειες και υποστηρίζουν τη μείωση των αποβλήτων, όπως εκστρατείες ευαισθητοποίησης των σχολείων σχετικά με τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, καθώς και την προώθηση υγιεινών συνηθειών και διατροφής που βασίζονται σε τοπικά και εποχιακά προϊόντα.
Εκτός από την προώθηση καλών πρακτικών, όπως η επαναχρησιμοποίηση των περισσευμάτων, ο Pietro Tonini τονίζει ότι ορισμένα εργαλεία και διαδικτυακές εφαρμογές βοηθούν στη διαχείριση του καταλόγου των τροφίμων που καταναλώνονται περισσότερο και στον αποτελεσματικότερο προγραμματισμό των αγορών. «Η συμμετοχή των παιδιών στον προγραμματισμό των γευμάτων και την προετοιμασία των τροφίμων μπορεί επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο», σημειώνει.
Μια άλλη χρήσιμη δημόσια πολιτική για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων θα ήταν η ενθάρρυνση της πώλησης χύμα προϊόντων, ενώ παράλληλα θα εφαρμοζόταν η χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων σε γειτονιές με υψηλό ποσοστό νοικοκυριών με παιδιά, ώστε να βελτιωθεί η διαχείριση των αποβλήτων και να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.