Δημοσιεύτηκε σήμερα 19/7 ο εκτελεστικός κανονισμός της ΕΕ με τον οποίο καταχωρείται στο μητρώο των προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης το Φάβα Αμοργού.
Στα Ευρωπαϊκά προϊόντα προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης ΠΟΠ, ανήκει από σήμερα το φάβα της Αμοργού. Η ονομασία του προϊόντος «Το Φάβα της Αμοργού / To Fava tis Amorgou» αναφέρεται στους αποξηραμένους, αποφλοιωμένους και σχισμένους σπόρους του φυτού μπιζέλι Pisum sativum. Πρόκειται για έναν τοπικό πληθυσμό μπιζελιού που καλλιεργείται στο νησί της Αμοργού από τις αρχές του περασμένου αιώνα και ο οποίος έχει προσαρμοστεί εξαιρετικά καλά στις εδαφοκλιματικές συνθήκες του νησιού. Τα μπιζέλια έχουν χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό τους είναι η υψηλή περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες: 100 g περιέχουν πάνω από 22 g πρωτεΐνης. Είναι επίσης πολύ μικρά σε μέγεθος, με 1.000 μπιζέλια βάρους κατά μέσο όρο 95,7 g (μικρόσπορα).
Όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, από την καλλιέργεια (προετοιμασία του εδάφους, σπορά, άρδευση, εφαρμογή λιπάσματος, βοτάνισμα, φυτοπροστασία) έως τη συγκομιδή και την ξήρανση του προϊόντος, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής σπόρων για το επόμενο έτος, πρέπει να πραγματοποιούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.
Η γεωγραφική περιοχή ορίζεται ως το νησί της Αμοργού, καθώς το φυτό που παράγει τον αρακά γνωστό ως «Το Φάβα της Αμοργού / To Fava tis Amorgou» καλλιεργείται στο νησί της Αμοργού. Διοικητικά, η Αμοργός ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Νάξου στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Ο ανθρώπινος παράγοντας διαδραματίζει επίσης πολύ σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του προϊόντος. Η τεχνογνωσία των παραγωγών βασίζεται στην παραδοσιακή μέθοδο καλλιέργειας που έχει περάσει από γενιά σε γενιά εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η σπορά γίνεται στα χωράφια με τον παραδοσιακό τρόπο, με το χέρι. Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν πιο φειδωλά. Με βάση την εμπειρία τους, οι παραγωγοί επιλέγουν προσεκτικά τα μπιζέλια από την καλλιέργειά τους που θα χρησιμοποιηθούν για τη σπορά της καλλιέργειας του επόμενου έτους. Το κάνουν αυτό για να διατηρήσουν τη γενετική καθαρότητα του προϊόντος και για να είναι βιώσιμη η ξηρή καλλιέργεια, καθώς οι εν λόγω σπόροι είναι εξαιρετικά καλά προσαρμοσμένοι στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής.
Με τη μακρόχρονη εμπειρία τους, οι παραγωγοί γνωρίζουν επίσης την κατάλληλη στιγμή για τη συγκομιδή, όταν οι λοβοί αποκτούν το χαρακτηριστικό καφέ-κίτρινο χρώμα. Η συγκομιδή γίνεται συνήθως με το χέρι λόγω του εδάφους, το οποίο είναι απότομο με μικρά και στενά σκαλοπάτια (terracing) και δύσκολα προσβάσιμο για μηχανήματα συγκομιδής. Γίνεται πάντα νωρίς το πρωί όταν υπάρχει περισσότερη υγρασία και μια ηπιότητα γνωστή στους ντόπιους ως «απαλάδα», προκειμένου να αποφευχθεί το άνοιγμα των λοβών και η απώλεια του αρακά. Τέλος, η διάσπαση και το ξεφλούδισμα του αρακά γίνεται συνήθως με φορητές πέτρες λείανσης, αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και πιο σύγχρονες μέθοδοι, όπως ηλεκτρικοί μύλοι. Ανάλογα με τις ανάγκες παραγωγής, οι μύλοι μπορεί να είναι επιτραπέζιοι (για μικρότερες ποσότητες) ή ελεύθεροι (για μεγαλύτερες ποσότητες).
Οι παραγωγοί χρησιμοποιούν συνήθως όρους από την τοπική διάλεκτο για να περιγράψουν τα διάφορα στάδια καλλιέργειας, για παράδειγμα «niasimo» για τη διαδικασία προετοιμασίας του εδάφους πριν από τη σπορά, προκειμένου να καθαριστούν τα ζιζάνια.
Η ξηροκαλλιέργεια του προϊόντος ‘Το Φάβα της Αμοργού / To Fava tis Amorgou’ είναι δυνατή χάρη στην εμπειρία των τοπικών παραγωγών όσον αφορά τις ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες στο νησί της Αμοργού και το γεγονός ότι έχει δημιουργηθεί τοπικός πληθυσμός μπιζελιών. Αυτοί οι παράγοντες δίνουν επίσης στο τελικό προϊόν τα διακριτικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του.
Το Pisum sativum, το οποίο παράγει τον αρακά γνωστό ως «Το Φάβα της Αμοργού / To Fava tis Amorgou», καλλιεργείται στο νησί της Αμοργού από τις αρχές του περασμένου αιώνα για να καλύψει βασικές διατροφικές ανάγκες, καθώς έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Σε ένα απομονωμένο περιβάλλον, όπως το νησί της Αμοργού, η ανθρώπινη επιβίωση εξαρτιόταν από τη δυνατότητα κάλυψης διατροφικών αναγκών από τοπικές πηγές.
Σήμερα «Το Φάβα της Αμοργού / To Fava tis Amorgou» εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο θρεπτικές και οικονομικές επιλογές για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε πρωτεΐνες. Επιπλέον, ο αρακάς χρησιμοποιείται για την παρασκευή φάβας, ενός πολύ γνωστού και ευρέως διαδεδομένου πιάτου στο νησί.