Πως θα καταλάβετε ότι το παγωτό σας έχει χαλάσει.
Είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι το παγωτό είναι το απόλυτο γλυκό του καλοκαιριού ίσως και ολόκληρου του χρόνου, χαρίζοντας μας όχι μόνο απόλαυση αλλά και αυτό το απαράμιλλο “μυρμήγκιασμα” στον ουρανίσκο, μας ενώνει με την παιδική μας ηλικία, η κρύα θερμοκρασία του ενισχύει την ενεργοποίηση του εγκεφάλου από τις ενδορφίνες που απελευθερώνονται όταν καταναλώνουμε κάτι που μας αρέσει, ανεβάζει τη διάθεση, είναι αναζωογονητικό είναι χαλαρωτικό είναι τα… “πάντα όλα” της γευστικής απόλαυσης. Δικαίως λοιπόν χαρακτηρίζεται ως «μπουκιά ευτυχίας» και δικαίως η φράση “Αν θέλεις να κάνεις τους πάντες χαρούμενους μην γίνεις ηγέτης, πούλα παγωτό” έχει μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές φράσεις Steve Jobs.
Είναι όμως ένα γλύκισμα που επειδή δεν περνά από διαδικασία θερμότητας και παράλληλα μεταβάλλεται εύκολα η σύσταση του, μπορεί να γίνει φορέας επικίνδυνων βακτηρίων και να οδηγήσει από μία απλή έως μία πολύ σοβαρή τροφική δηλητηρίαση.
Αναφορές στη βιβλιογραφία υποδεικνύουν ότι το παγωτό έχει συσχετιστεί με ασθένειες που συνδέονται με πολυάριθμα παθογόνα, συμπεριλαμβανομένης της Salmonella, Escherichia coli , νοροϊού, τοξίνης Staphylococcus aureus , Bacillus cereus και Shigella .
Το παγωτό έχει εμπλακεί σε σοβαρά κρούσματα τροφιμογενών ασθενειών συμπεριλαμβανομένου ενός κρούσματος το 1994 που έλαβε εκτεταμένη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης και συνδέθηκε με μια μάρκα παγωτού που διανεμήθηκε σε εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ, μολυσμένο με Salmonella enteritidis. Τότε αναφέρθηκαν μεταξύ 3.000 και 5.000 περιπτώσεις ασθένειας, με τις 400 περιπτώσεις σε 35 πολιτείες να επιβεβαιώνονται από το CDC. Τον Οκτώβριο του 2007, ένα ξέσπασμα Escherichia coli (εμφανίστηκε μεταξύ των καταναλωτών παγωτού που παρήχθη και πωλήθηκε σε μια φάρμα στην επαρχία της Αμβέρσας (Βέλγιο). Το παγωτό καταναλώθηκε σε δύο πάρτι γενεθλίων. Πέντε παιδιά, ηλικίας μεταξύ δύο και 11 ετών, εμφάνισαν αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (HUS) και άλλα επτά άτομα που εκτέθηκαν ταυτόχρονα έπαθαν σοβαρή διάρροια.
Τον περασμένο Απρίλιο η εταιρεία Tropicale Foods of Modesto στις ΗΠΑ ανακάλεσε παγωτό μάνγκο καθώς μετά από αναλύσεις εντοπίστηκε ο παθογόνος μικροοργανισμός σαλμονέλα. Όπως ανακοίνωσε ο FDA ανακλήθηκαν 5.224 τεμάχια του Helados Mexico Mini Cream Variety Pack με ημερομηνία best Before 10/11/2025.
Τον Απρίλιο του 2013, ένα ξέσπασμα τροφικής δηλητηρίασης που προκλήθηκε από σταφυλοκοκκικές εντεροτοξίνες (SE) στο παγωτό σημειώθηκε στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, μεταξύ των 31 καλεσμένων σε βάπτιση. Από τις 13 περιπτώσεις, οι επτά νοσηλεύτηκαν ή έλαβαν θεραπεία. Διαφορετικά είδη παγωτού, τα οποία παρασκευάστηκαν στο ξενοδοχείο όπου έγινε το πάρτι, βρέθηκαν να περιέχουν SE με ένα από τα συστατικά του παγωτού να είναι η αιτία των δηλητηριάσεων. Πρόσφατα χιλιάδες παγωτά ανακλήθηκαν στις ΗΠΑ λόγω φόβου ότι θα μπορούσαν να έχουν μολυνθεί με λιστέρια ενώ το 2022 μία επιδημία λιστερίωσης προκλήθηκε από κατανάλωση παγωτού της The Ice Cream House of Brooklyn.
Πως μολύνεται το παγωτό
Η εισαγωγή παθογόνου στο προϊόν μπορεί να συμβεί σε διάφορα σημεία κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας. Τα αίτια περιλαμβάνουν ανεπαρκή παστερίωση γάλακτος και κρέμας γάλακτος, μόλυνση κατά τη διαδικασία λόγω αστοχιών υγιεινής, εισαγωγή μολυσμένων συστατικών (όπως ξηροί καρποί) ή μόλυνση μετά τη διαδικασία από ανθυγιεινά φυτικά περιβάλλοντα ή πρακτικές.
Οι παραπάνω περιπτώσεις αλλά και όσες (πολλές) δεν μπορούν να αναφερθούν σε ένα μόνο άρθρο, υπογραμμίζουν τη σημασία των κατάλληλων μέτρων υγιεινής και ποιοτικού ελέγχου στην παραγωγή παγωτού για την πρόληψη των τροφιμογενών ασθενειών.
Μέτρα προφύλαξης από τους καταναλωτές
Όσον αφορά τις οικιακές μολύνσεις, το μεγαλύτερο λάθος που κάνουμε είναι πως καταναλώνουμε παγωτό από την ίδια τη συσκευασία κατ’ επανάληψη, ενώ αυτό λιώνει και ξανά παγώνει αρκετές φορές. Αφού μεταδοθεί ένα βακτήριο στο παγωτό, μπορεί να αναπτυχθεί ακόμη και στους 4°C, θερμοκρασία που μπορεί εύκολα να πιάσει ένα παγωτό που έχει λιώσει στο εξωτερικό περιβάλλον. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, όσο περισσότερο φυλάσσονται τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα στο ψυγείο, όπως είναι και το τυρί, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχουν τα βακτήρια να αναπτυχθούν.
Να θυμάστε καταρχήν ότι το παγωτό δεν διαρκεί για πάντα. Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η κατάψυξη των τροφίμων θα αποτρέψει την ανάπτυξη βακτηρίων και θα διατηρήσει τη φρεσκάδα. Αυτό δεν είναι ακριβώς λάθος, αλλά επίσης δεν είναι και 100% σωστό. Η κατάψυξη παγωτού και άλλων κατεψυγμένων γαλακτοκομικών προϊόντων επιβραδύνει την ανάπτυξη των βακτηρίων, αλλά δεν τα σκοτώνει και αρχίζουν να αναπτύσσονται ξανά όταν τα τρόφιμα ξεπαγώνουν.
Μόλις ανοιχτεί, το παγωτό παραμένει φρέσκο για περίπου έξι εβδομάδες όταν φυλάσσεται στην κατάψυξη ενώ το παγωτό που δεν έχει ανοιχτεί θα παραμείνει φρέσκο για δύο έως τρεις μήνες. Μετά τον δείκτη των έξι εβδομάδων, το παγωτό αρχίζει να χάνει τη βέλτιστη γεύση του. Μετά από τρεις ή τέσσερις μήνες, υπάρχει αυξανόμενος κίνδυνος να χαλάσει το παγωτό.
Όσο περισσότερο παραμένει το παγωτό στην κατάψυξη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος βακτηριακής μόλυνσης. Το ύπουλο μέρος της ανάπτυξης βακτηρίων στο παγωτό είναι ότι μπορεί να μεταμφιεστεί σε κρυστάλλους πάγου – που μπορεί να φαίνονται, να μυρίζουν και να έχουν ωραία γεύση – αλλά θα μας αρρωστήσουν. Ένα από τα πρώτα πράγματα που μπορεί να παρατηρήσετε εάν το παγωτό έχει χαλάσει είναι οποιοσδήποτε σχηματισμός θραυσμάτων πάγου (κρυστάλλων) στην επιφάνεια του παγωτού ή στην κάτω πλευρά του καπακιού του δοχείου. Επίσης σύμφωνα με το FoodSafety.gov, όταν έχει διακοπεί το ρεύμα, θα πρέπει να πετάξετε παγωτό εάν έχει σχηματίσει παγοκρυστάλλους και αισθάνεται κρύο σαν να είναι στο ψυγείο ή εάν το παγωτό έχει ξεπαγώσει και έχει φτάσει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για περισσότερες από δύο ώρες.
Άλλες βασικές συμβουλές για την κατανάλωση παγωτού
- Αποφύγετε να τρώτε κατευθείαν από τη συσκευασία και να την ξανά ψύχετε
- Όλα τα σκεύη που χρησιμοποιείτε για παραγωγή και κατανάλωση παγωτού να είναι καθαρά και στεγνά
- Διατηρείτε το παγωτό σε βαθιά κατάψυξη με σταθερή θερμοκρασία
- Μην χρησιμοποιείτε και μην αγοράζετε παγωτό που έχει ως πρώτη ύλη μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά
- Μην καταναλώνεται παγωτό του εμπορίου που έχει μετακινηθεί από την αρχική του θέση καθώς είναι σημάδι πως έλιωσε και ξανά πάγωσε
- Διαβάστε την ημερομηνία λήξης
- Μην αγοράζετε παγωτό με χτυπημένη συσκευασία ή όταν έχει αλλάξει το κανονικό σχήμα της.
- Τηρείτε τους κανόνες υγιεινής κατά την παραγωγή για πιθανή διασταυρούμενη μόλυνση.
Τέλος σε υψηλές θερμοκρασίες, πρέπει να είστε προσεκτικοί με την κατανάλωση παγωτού, ειδικά από πλανόδιους πωλητές που μπορεί να μην έχουν επαρκή ψύξη. Εάν το παγωτό αφεθεί να ξεπαγώσει και στη συνέχεια να ξαναπαγώσει, είναι ένα έδαφος αναπαραγωγής για βακτήρια, όπως προαναφέρθηκε. Το σορμπέ φρούτων είναι πολύ καλύτερο επειδή είναι όξινο, επομένως τα βακτήρια δεν μπορούν να επιβιώσουν.
