Προσοχή με τα κεραμικά άγνωστης ποιότητας – Μπορεί να περιέχουν υψηλές ποσότητες βαρέων μετάλλων με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.
Την προσοχή των καταναλωτών εφιστά με επίσημη ανακοίνωση η Νορβηγική Αρχή Ασφάλειας τροφίμων, μετά τις οξείες τροφικές δηλητηριάσεις ανθρώπων σε Σουηδία και Νορβηγία που ήπιαν είτε χυμό είτε κρασί από ελληνικά κεραμικά σκεύη, λόγω της διαρροής υψηλών επιπέδων μολύβδου.
Στη Νορβηγία, μια 54χρονη υγιής γυναίκα δηλητηριάστηκε με μόλυβδο αφού ήπιε κρασί που είχε αποθηκευτεί σε ελληνική κεραμική κούπα για αρκετές ημέρες. Στη Σουηδία, υπήρξαν δύο περιπτώσεις δηλητηρίασης από μόλυβδο, μετά από κατανάλωση χυμού που είχε αποθηκευτεί σε κεραμικά προϊόντα. Ένα άτομο δηλητηριάστηκε σοβαρά από μόλυβδο αφού ήπιε χυμό από κεραμική κανάτα που είχε αγοράσει στην Ελλάδα. Στη συνέχεια,, ανιχνεύθηκαν υψηλά επίπεδα μολύβδου στο αίμα μιας οικογένειας με παιδιά που είχαν επίσης πιει χυμό από παρόμοια κεραμική κανάτα. Ένα κοινό χαρακτηριστικό των αντικειμένων που προκάλεσαν δηλητηρίαση είναι ότι εξέπεμψαν πολύ περισσότερο μόλυβδο από ό,τι επιτρέπουν οι οριακές τιμές. Στην πιο σοβαρή περίπτωση δηλητηρίασης στη Σουηδία, το υλικό της κεραμικής κανάτας βρέθηκε να εκπέμπει 500 mg μολύβδου ανά λίτρο.
Τα κεραμικά αυτά σκεύη εκπέμπουν επιβλαβείς ποσότητες βαρέων μετάλλων όταν χρησιμοποιούνται σε επαφή με όξινα τρόφιμα. Ως εκ τούτου, η Νορβηγική Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων συμβουλεύει να μην χρησιμοποιούνται κεραμικές κανάτες άγνωστης ποιότητας, ιδιαίτερα από περιοχές της Μεσογείου, για την αποθήκευση όξινων, υγρών τροφίμων, όπως χυμοί και κρασί. Με τον ίδιο τρόπο, κεραμικά φλιτζάνια και κούπες άγνωστης ποιότητας δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καθημερινά για όξινα ροφήματα όπως χυμός, κρασί ή τσάι με προσθήκη λεμονιού.
Η Νορβηγική Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έχει θέσει οριακές τιμές για την έκπλυση βαρέων μετάλλων από κεραμικά. Εάν τηρηθούν τα όρια, τα προϊόντα θα είναι ασφαλή στη χρήση.
Ρωτήστε πριν αγοράσετε
Όταν αγοράζετε κεραμικά για χρήση σε επαφή με τρόφιμα και ποτά, η Νορβηγική Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων συνιστά στον καταναλωτή να ρωτήσει εάν τα προϊόντα προορίζονται για επαφή με τρόφιμα και ποτά και εάν μπορεί να δοθεί εγγύηση ότι τα προϊόντα δεν εκπέμπουν μόλυβδο, κάδμιο ή βάριο πάνω από τις οριακές τιμές.
Εάν ο καταναλωτής θέλει να χρησιμοποιήσει ήδη αγορασμένα κεραμικά άγνωστης ποιότητας σε καθημερινή επαφή με τρόφιμα, το προϊόν μπορεί να αποσταλεί για χημική ανάλυση για την απελευθέρωση μολύβδου και καδμίου σε ιδιωτικό εργαστήριο.
Κεραμικό λούστρο με μόλυβδο
Το κεραμικό λούστρο περιέχει συχνά οξείδιο του μολύβδου, αλλά με τη χρήση του σωστού μείγματος λούστρου και το ψήσιμο στη σωστή θερμοκρασία, τα κεραμικά αντικείμενα δεν πρέπει να απελευθερώνουν παράνομες ποσότητες μολύβδου.
Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσληψης μολύβδου έρχεται μέσω της τροφής. Οι ειδικοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) δήλωσαν ότι η υψηλότερη ανεκτή πρόσληψη μολύβδου είναι 50 μικρογραμμάρια την ημέρα για ένα μικρό παιδί και 200 – 250 μικρογραμμάρια για έναν ενήλικα.
Ο υπερβολικός μόλυβδος μπορεί, μεταξύ άλλων, να προκαλέσει βλάβη στα ερυθρά αιμοσφαίρια και στο νευρικό σύστημα. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου σε έμβρυα και μικρά παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε βλάβες που προκαλούνται από τον μόλυβδο.
Δώστε προσοχή στην… τέχνη
Μόλυβδος και άλλα βαρέα μέταλλα προστίθενται στα υαλώματα για να μειωθεί η θερμοκρασία ψησίματος και να προσδώσουν στα κεραμικά προϊόντα καλύτερες αισθητικές ιδιότητες. Εάν η καύση λάβει χώρα σε λάθος θερμοκρασία, τα βαρέα μέταλλα μπορεί να διαρρεύσουν σε όξινα τρόφιμα και ποτά. Σε σύγκριση με προηγούμενες έρευνες για κεραμικά αντικείμενα βιομηχανικής παραγωγής, φαίνεται ότι το πρόβλημα της έκπλυσης μετάλλων από κεραμικά σχετίζεται κυρίως με αντικείμενα που κατασκευάζονται από καλλιτέχνες και αγγειοπλάστες σύμφωνα με τις αρχές της Νορβηγίας, επειδή χρησιμοποιούν λούστρο με υψηλότερη περιεκτικότητα σε μέταλλα για την παραγωγή ισχυρών, καθαρών χρωμάτων. Μπορεί επίσης να υπάρχουν μεγαλύτερες επιμέρους διακυμάνσεις στο πόσο καιρό καίγεται το προϊόν, γεγονός που επηρεάζει την απέκκριση ανεπιθύμητων ουσιών. Αυτό αντικατοπτρίζεται επίσης στα υψηλά επίπεδα έκπλυσης μολύβδου που ανιχνεύθηκαν σε εισαγόμενα ελληνικά κεραμικά που σχετίζονται με αναφερθέντα περιστατικά δηλητηρίασης από τη Σουηδία.
Ανεξάρτητα από το εάν τα κεραμικά είναι εργοστασιακά ή κατασκευασμένα από καλλιτέχνη, είναι ευθύνη του κατασκευαστή να τηρούνται οι οριακές τιμές.
Τι μπορεί να προκαλέσει η έκθεση των παιδιών σε μόλυβδο
Οι επιπτώσεις της έκθεσης σε μόλυβδο στην υγεία είναι πιο επιβλαβείς για τα παιδιά ηλικίας κάτω των έξι ετών. Αυτός γιατί η γαστρεντερική απορρόφηση του υδατοδιαλυτού μολύβδου είναι υψηλότερη στα παιδιά (40-50%) από ότι στους ενήλικες (3-10%). Ακόμη και τα χαμηλά επίπεδα μολύβδου έχουν συσχετιστεί με προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς, προβλήματα ακοής και ομιλίας και επιβράδυνση της. Αυτό μπορεί να εμφανιστεί ως πολύ χαμηλότερο IQ, μειωμένη ικανότητα προσοχής και χαμηλή απόδοση στο σχολείο. Τα παιδιά που εκτίθενται σε μεγάλες ποσότητες μολύβδου μπορεί να αναπτύξουν συμπτώματα οξείας δηλητηρίασης από μόλυβδο. Η έκθεση σε υψηλές ποσότητες μολύβδου μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλοπάθεια. Τα συμπτώματα αναπτύσσονται μετά από επανειλημμένες εκθέσεις και μπορεί να περιλαμβάνουν νωθρότητα, ευερεθιστότητα, χαμηλή διάρκεια προσοχής, επιγαστρικό άλγος, δυσκοιλιότητα, έμετο, σπασμούς, κώμα, ακόμα και θάνατο.
Να σημειωθεί ότι η ασφάλεια των κεραμικών που χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία και την αποθήκευση τροφίμων παρακολουθείται από τις περισσότερες χώρες. Οι νομοθεσίες σχετικά με τα κεραμικά είδη εφαρμόζονται τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Οδηγία 84/500/ΕΚ ορίζει τις απαιτήσεις για τα κεραμικά είδη που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα. Ρυθμίζει τα επιτρεπτά όρια μολύβδου (Pb) και καδμίου (Cd) και τις συνθήκες δοκιμής όπου τα κεραμικά είδη γεμίζονται με 4% οξικό οξύ σε θερμοκρασία δωματίου (22 ± 2 °C) για 24 ώρες (Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 1984).