Μέρος Α’: Η ναυτική διάσταση
Σε παρελθόν άρθρο μας είχαμε αναλύσει την πυραυλική διάσταση, στα πλαίσια μιας ασυμμετρικής λογικής, για την αεροναυτική άμυνα της Κύπρου. Χωρίς να απεμπολούμε τις προτάσεις και το σκεπτικό εκείνου του άρθρου, προχωράμε στο σημερινό άρθρο στην κατάθεση απόψεων για μια πιο συμβατική και συμμετρική στρατηγική ανάπτυξης της αεροναυτικής άμυνας της Μεγαλονήσου.
Στην ουσία εκείνο που θα προτείνουμε είναι η επαύξηση των αμυντικών ικανοτήτων της Κύπρου μέσω της απόκτησης κύριων οπλικών συστημάτων, ικανών να αντιμετωπίσουν επί ίσοις όροις τα αντίστοιχα μέσα του αντιπάλου, σε συνδυασμό με τα ασυμμετρικά μέσα που είχαμε προτείνει παλιότερα. Αναγκαία προς τούτο είναι η συνδρομή της Ελλάδας και η ουσιαστική αναβίωση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΔΕΑΧ).
Εισαγωγή
Καταρχήν είναι απαραίτητο να γίνουν κάποιες επισημάνσεις. Δυστυχώς πρέπει να γίνει παραδεκτό πως τα συνολικά μεγέθη της στρατιωτικής αντιπαράθεσης στην Μεγαλόνησο είναι εις βάρος της ελληνικής πλευράς. Ο εχθρός διαθέτει μεγάλη υπεροχή ( συντριπτική στο αεροναυτικό πεδίο ), ενώ τα κατεχόμενα της Βόρειας Κύπρου πρέπει, από στρατιωτικής πλευράς, να αντιμετωπίζονται ως ένα εκτεταμένο προγεφύρωμα που δίνει τη δυνατότητα στον αντίπαλο να απειλεί τα ελεύθερα εδάφη της Κύπρου. Πρέπει να τύχει κατανόησης ότι το ελληνικό στρατηγικό μειονέκτημα στην Κύπρο δεν οφείλεται μόνο στην μεγάλη απόσταση της τελευταίας από την μητροπολιτική χώρα αλλά και στην εγγύτητα της προς την Τουρκία. Αυτό δεν σημαίνει πως η Κύπρος δεν μπορεί να αναπτύξει αξιόλογες αεροναυτικές δυνάμεις, ικανές να αποκρούσουν, από κοινού με τα άλλα δομικά στοιχεία της κυπριακής άμυνας, σε πρώτο χρόνο τα αντίστοιχα εχθρικά μέσα, έως ότου σπεύσουν οι κυρίως δυνάμεις από την Ελλάδα.
Προτάσεις για την ναυτική άμυνα
Η υπάρχουσα κυπριακή ναυτική ισχύς περιορίζεται σε κάποιες ακταιωρούς και παράκτια περιπολικά καθώς και σε κάποια μεταφορικά ελικόπτερα δίχως την χρήση κάποιου εξειδικευμένου εξοπλισμού ή οπλισμού. Είναι πασιφανές πως η Κύπρος οφείλει να αναπτύξει στο μέτρο του δυνατού κάποιες ναυτικές δυνατότητες ικανές να αποτελέσουν ικανό αντίβαρο τις αντίστοιχες εχθρικές.
Πιο συγκεκριμένα προτείνουμε το «χτίσιμο» ενός στολίσκου κρούσης, αποτελούμενο από κορβέτες, ΤΠΚ και υποβρύχια και ενός συνοδού στολίσκου επιτήρησης αποτελούμενο από Περιπολικά Ανοικτής Θαλάσσης ( ΠΑΘ ) και κανονιοφόρους.
Ο στολίσκος κρούσης θα αποτελείται από :
-2 κορβέτες
Ενδεικτικά αναφέρουμε την κλάση Gowind 2800HN η οποία έλκει τη βασική της σχεδίαση από τη Gowind 2500. Το πλοίο είναι εκτοπίσματος 2800 τόνων, μήκους 102 μέτρων, μέγιστης ταχύτητας 25.5 κόμβων, με αυτονομία 4500 ναυτικών μιλίων στη ταχύτητα των 15 κόμβων και δυνατότητα για παραμονή εν πλω περί τις 45 ημέρες.
Η πρόωση του πλοίου ανήκει στη κατηγορία CODLOD (COmbined Diesel eLectric Or Diesel) συνδυάζοντας κινητήρες diesel με ηλεκτρομηχανές ή μόνον diesel. Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε πως οι Gowind 2500 της Αιγύπτου διαθέτουν για τη πρόωση τους συνδυασμό κινητήρων diesel ευρύτερα γνωστών ως CODAD (COmbined Diesel And Diesel) ενώ των ΗΑΕ φέρουν CODLOD.
Η πρόωση του σκάφους με ηλεκτρομηχανές προσδίδει άριστες δυνατότητες εκτέλεσης ανθυποβρυχιακών επιχειρήσεων και αποτελεί ένα κυρίαρχο πλεονέκτημα των γαλλικών κορβετών. Από πλευράς αισθητήρων – ραντάρ, το πλοίο προτείνεται για το ΠΝ με το περιστρεφόμενο ραντάρ NS-110 (έκδοση του NS-100 της εταιρείας Τhales) το οποίο είναι εγκαταστημένο στο ιστό PSIM (Panoramic Sensors and Intelligence Module). Συγκριτικώς με το Smart-S Mk2 εξασφαλίζονται ανώτερες επιδόσεις. Η εμβέλεια αποκάλυψης στόχων αέρος του ραντάρ NS-110 είναι των 280 χιλιομέτρων ενώ δύναται να υποστηρίζει και τη καθοδήγηση πυραύλων με ενεργό ερευνητή.
Ανήκει στη κατηγορία των Active Electronic Scanning Array (AESA) ραντάρ με τεχνολογία νιτριδίου του γαλλίου (GaN) που αντιπροσωπεύει τις πλέον πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο των ραντάρ ενώ εκπέμπει στην E/F μπάντα. Εκτός από την έρευνα στόχων αέρος, το NS-110 πραγματοποιεί και έρευνα στόχων επιφανείας. Φυσικά εκτός από την ονομαστική εμβέλεια κύρια τεχνικά χαρακτηριστικά που αποτελούν κριτήρια επιλογής είναι η δυνατότητα αποκάλυψης και εύρεσης στόχων χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους (RCS).
Καρδιά του πλοίου αποτελεί το τακτικό σύστημα μάχης SETIS ενώ τον εξοπλισμό των Gowind συμπληρώνουν τα συστήματα κατηγορίας R-ESM τύπου VIGILE 200 Tactical, το κατηγορίας C-ESM τύπου ALTESSE Naval, αμφότερα της γαλλικής Thales. Επιπροσθέτως, τα πλοία διαθέτουν συστήματα αντιμετώπισης επερχόμενων εχθρικών κατευθυνόμενων βλημάτων (SYLENA Mk2) καθώς και τορπιλών (CANTO) της γαλλικής LACROIX που αποτελεί ηγέτιδα εταιρεία στο χώρο. Επίσης, στα πλοία είναι εγκαταστημένο ραντάρ ελέγχου πυρός καθώς και ηλεκτροπτικό σύστημα ανίχνευσης υπέρυθρων απειλών. Η υποδομή επικοινωνιών των πλοίων ολοκληρώνεται με Link 11 και Link 16. Πλήρης είναι και η δυνατότητα των πλοίων να φέρουν ECM.
Η ανθυποβρυχιακή σουίτα των GOWIND διαθέτει σόναρ τρόπιδας (Hull Mounted Sonar) Kingklip καθώς και συρόμενο σόναρ μεταβλητού βάθους (VDS, Variable Depth Sonar) CAPTAS-2. Τηρουμένων των αναλογιών (εκτόπισμα και μέγεθος πλοίου ως συνάρτηση της επιλογής του CAPTAS-2), οι ανθυποβρυχιακές δυνατότητες των Gowind είναι εξαιρετικές. Το CAPTAS-2 είναι στη κατηγορία των 16 τόνων και προορίζεται για κορβέτες και μικρού εκτοπίσματος φρεγάτες. Συγκριτικά, οι FDI φέρουν το κορυφαίο CAPTAS-4 (έκδοση COMPTACT) ενώ οι FREMM το CAPTAS-4 στη πλέον ισχυρή έκδοση βάρους 25 τόνων.
Ο οπλισμός των πλοίων αποτελείται από 16 βλήματα VL MICA ή μετά το 2026 VL (σύμφωνα με την MBDA) VL MICA NG, 8 αντιπλοϊκούς πυραύλους EXOCET BLOCK IIIC, πυροβόλο OTO Melara των 76mm (υπάρχει και η επιλογή του STRALES), ανθυποβρυχιακές τορπίλες MU90 σε δύο τριπλούς τορπιλοσωλήνες, οπλικό σύστημα εγγύς άμυνας έναντι πυραυλικών απειλών RAM καθώς και τηλεχειριζόμενους σταθμούς οπλισμού (Nexter Narwhal) για τη προσβολή ασύμμετρων απειλών.
Στη περίπτωση του Ναυτικού των ΗΑΕ αρχικά είχε υοθετηθεί η περίπτωση των 16 ESSM σε ισσάριθμα κελιά ΜΚ56. Τελικώς λόγω της αμερικανικής άρνησης να διατεθούν οι ESSM Block II, το Ναυτικό των ΗΑΕ στράφηκε στους VL MICA ΝG.
Κύριο στοιχείο που ενισχύει καθοριστικά την υποψηφιότητα του VL MICA είναι πως πρόκειται για πύραυλο φιλοσοφίας “fire and forget” γεγονός που επιτρέπει την αντιμετώπιση επιθέσεων κορεσμού και την προσβολή πολλαπλών στόχων ταυτοχρόνως. Ειδικά, η πλέον πρόσφατη έκδοση του γαλλικού πυραύλου νέας γενιάς (VL MICA NG) βελτιώνει δραματικά τις δυνατότητες του πυραύλου: εμβέλεια άνω των 40 χιλιομέτρων έναντι 20 χιλιομέτρων καθώς και αυξημένες επιδόσεις (Pk, NEZ, αντοχή σε αντίμετρα και τεχνολογίες παραπλάνησης, κινηματικές επιδόσεις όπως ταχύτητα και δυνατότητες ελιγμών κατά τη τερματική φάση προσβολής του στόχου).
Οι GOWIND δύναται να φέρουν ελικόπτερο της κατηγορίας των 10 τόνων καθώς και οργανικό UAV όπως τα V-200 ή το S-100.
Σε γενικές γραμμές οι GOWIND που προτείνονται για το Κυπριακό ΠΝ αποτελούν μια πολύ ισορροπημένη και μεστή επιλογή που ταυτοχρόνως είναι και μια οικονομικώς προσιτή επιλογή.
-6-8 ΤΠΚ (πυραυλακάτους)
Στις παρακάτω γραμμές θα παρατεθούν ενδεικτικά κάποια σκάφη που θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες του Π.Ν, χωρίς καμιά διάθεση διαφημιστικής προβολής τους.
FS56 Combattante
Οι πυραυλάκατοι Combattante FS56 (Fast Attack Craft Missile) είναι πλοία Γαλλικού σχεδιασμού τα οποία κατασκευάστηκαν στα ναυπηγεία French Constructions Mécaniques de Normandie (CMN) ως εξελικτική σχεδίαση της κλάσης la Combattante ΙΙΙ. Έχουν μήκος 56 μέτρα, πλάτος 8.20 μέτρα, μέγιστο βύθισμα 2.70 μέτρα, κινούνται με μέγιστη ταχύτητα 38 κόμβων μέσω τεσσάρων κινητήρων diesel φέροντας προσωπικό 32 ατόμων.
Ενσωματώνουν ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Μάχης με data-link, ραντάρ Ελέγχου-Πυρός, ραντάρ εντοπισμού και ιχνηλάτησης απειλών, ηλεκτροπτικό σύστημα ελέγχου πυρός και ολοκληρωμένο σύστημα πλοήγησης.
Ο οπλισμός τους περιλαμβάνει ένα αυτόματο Bofors των 40 χιλιοστών, ένα πυροβόλο των 56 ή 76 χιλιοστών Oto Melara πιθανώς STRALES, δύο τετραπλούς (2×4) εκτοξευτές πυραύλων επιφανείας-επιφανείας MM-40 Exocet ή αντίστοιχα και δύο σταθμούς οπλισμού με πυροβόλα των 30 χιλιοστών, ενώ σύμφωνα με την κατασκευάστρια στην θέση των Bofors σχεδιάζεται να τοποθετηθούν δύο αντιαεροπορικοί πύραυλοι μικρού βεληνεκούς SIMBAD (ναυτική έκδοση των πυραύλων Mistral).
Στο σχέδιο είναι δυνατόν να ενσωματωθούν οπίσθιοι Τ/Σ για τορπίλες των 21’’ όπως η DM-2A4 Seahake.
FS65 Combattante
Oι Γαλλικές πυραυλάκατοι FS65 Combattante αποτελούν προϊόντα των Γαλλικών ναυπηγείων French Constructions Mécaniques de Normandie (CMN), διαφέροντας σε σχέση με της FS56 Comattante κυρίως στον τομέα των διαστάσεων. Το συνολικό μήκος του σκάφους ανέρχεται στα 65.10 μέτρα, το πλάτος του στα 9.22 μέτρα, το μέγιστο βύθισμα στα 3.10 μέτρα, κινείται με ταχύτητα 34 κόμβων φέρει 43 άτομα προσωπικό, ενώ μέγιστη ακτίνα δράσης 2.500 ναυτικά μίλια μέσω τεσσάρων diesel κινητήρων με ταχύτητα 15 κόμβων. Στο πίσω μέρος του σκάφους υπάρχει χώρος έδρασης μη επανδρωμένου εναέριου σκάφους UAV (περιορισμένων χωρικών διαστάσεων NATO class I και II).
Διαθέτει Σύστημα Διαχείρισης Μάχης με ενσωματωμένο data-link, ραντάρ Ελέγχου-Πυρός, ένα 3D ραντάρ εντοπισμού και ιχνηλάτησης απειλών με σύστημα IFF (Identification Friend or Foe), ηλεκτροπτικό σύστημα Ελέγχου-Πυρός, δύο ραντάρ των 25 kW μπάντας X καθώς και ραντάρ υποστήριξης ηλεκτρονικού πολέμου ESM.
Ο οπλισμός του χωρίζεται σε ένα ναυτικό πυροβόλο STRALES των 76 χιλιοστών, ένα σύστημα 8 αντιπλοϊκών πυραύλων MM-40 Exocet (4×2) με εμβέλεια περίπου 170 χιλιόμετρα, ένα κάθετο σύστημα 6 εκτοξευτών πυραύλων επιφανείας-αέρος (πιθανότατα MICA VL), συνδυασμό πυροβόλου των 30 χιλιοστών στην θέση του οποίου μπορεί να ενσωματωθεί σύστημα εκτόξευσης πυραύλων μικρού βεληνεκούς, ενώ τέλος φέρει δύο βαριά πυροβόλα .50cal.
Εγχώρια λύση
Λύσεις θα μπορούσε ωστόσο να προσφέρει και η εγχώρια ναυπηγοκατασκευαστική βιομηχανία. Πιο συγκεκριμένα τα ΕΝΑΕ θα μπορούσαν να προσφέρουν ένα σκάφος στη βάση των HSY-56A “ΜΑΧΗΤΗΣ” εφοδιασμένου με 16 βλήματα εναντίον πλοίων (ενδεχομένως και δύο τύπων π.χ RBS-15 Mk.4 και NSM), 1 πυροβόλο των 76 χλστ, 8-πλο VLS Sylver για 8 βλήματα MICA VL, έναν 21-απλό εκτοξευτή βλημάτων RIM-116 RAM, 2 πυροβόλα των 30 χλστ σε RWS σε συνδυασμό με βλήματα FIM-92 STINGER/RGM-114 HELLFIRE, 2 RWS με πολυβόλα των 12,7 χλστ καθώς και Α/Υ Τ/Σ για τορπίλες των 324 χλστ, ενώ και η ηλεκτρονικός του εξοπλισμός θα μπορούσε να περιλαμβάνει, εκτός των άλλων και sonar γάστρας.
Η σχεδιαστική ομάδα ALS NSD του Ιωάννη Τζαγκαράκη από την άλλη, έχει παρουσιάσει το σχέδια Als Class 65 Littoral Attack Craft. Πρόκειται για σκάφος σύγχρονης σχεδίασης με μήκος 65,75 μέτρα, ακτίνα 10,7 μέτρα και πλήρωμα 66 ατόμων. Η πρόωση εξασφαλίζεται από 4 μηχανές diesel που του προσδίδουν ταχύτητα άνω των 29 κόμβων και ακτίνα δράσης 3000 ναυτικά μίλια με ταχύτητα 15 κόμβων.
Ο οπλισμός του αποτελείται από πυροβόλο των 76 χλστ, 2 πυροβόλα των 30 χλστ σε RWS, 2 πολυβόλα των 12, 7 χλστ σε RWS, 8 βλήματα εναντίον πλοίων της κατηγορίας των MM-40 Exocet Block IIIc, 1 21-πλο εκτοξευτή Mk31 για βλήματα RIM-116 RAM και VLS των 8 θέσεων για Α/Α βλήματα ενδεικτικά RIM-162 ESSM.
Φρονούμε πως η απόκτηση ενδεικτικά 6 FS56 και 2 FS65, με τις δεύτερες να αποτελούν “ναυαρχίδες στολίσκων” (flotilla leaders) θα σχημάτιζε έναν ιδιαίτερα ισχυρό “στολίσκο” κρούσης, ικανό να επιφέρει ισχυρά πλήγματα στον αντίπαλο.
-2 Υποβρύχια
Προτείνεται ο τύπος Scorpene που υπηρετεί ήδη σε διάφορα ναυτικά διεθνώς.
Το Scorpene, που ανέπτυξαν, από κοινού, η Naval Group και η ισπανική Navantia, είναι ένα «ευέλικτο» σχεδιαστικά υποβρύχιο, που προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του πελάτη. Οι εκδόσεις του είναι η συμβατικής πρόωσης CM-2000 εκτοπίσματος 1.565 τόνων, η AM-2000 με σύστημα AIP εκτοπίσματος 1.870 τόνων, η έκδοση παράκτιου περιβάλλοντος CA-2000 και η μεγεθυμένη έκδοση, χωρίς σύστημα AIP, S-BR του Πολεμικού Ναυτικού της Βραζιλίας, εκτοπίσματος 2.000 τόνων.
Σύμφωνα με τη Naval Group το μέγιστο επιχειρησιακό βάθος του Scorpene είναι πάνω από 300 μέτρα, ενώ ο μέγιστος χρόνος αποστολής είναι 50 ημέρες, για τις συμβατικές εκδόσεις, και 71 ημέρες για τις εκδόσεις με σύστημα AIP. Εκτός των 31 ατόμων, που απαιτεί ως πλήρωμα το Scorpene, μπορεί να φιλοξενήσει και έξι (6) άτομα Ειδικών Δυνάμεων. Το υποβρύχιο έχει την ικανότητα να υποστηρίξει την επιβίωση του πληρώματος για επτά (7) ημέρες, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ενώ διαθέτει και ολοκληρωμένο σύστημα διάσωσης.
Το υποβρύχιο φέρει έξι (6) τορπιλοσωλήνες διαμετρήματος 533 χιλιοστών, ενώ η συνολική του αναχορηγία είναι 18 όπλα (τορπίλες και βλήματα). Εναλλακτικά μπορεί να φέρει και 30 νάρκες για αποστολές ναρκοθέτησης. Τα υποβρύχια μπορούν να εφοδιαστούν με τις νέες τορπίλες F21, με τα βλήματα κατά πλοίων MM-40 Block.3 Exocet, καθώς και με τα βλήματα προσβολής στόχων εδάφους SCALP-Naval. Οι έξι (6) τορπιλοσωλήνες έχουν τη δυνατότητα βολή κατά μονάδα ή μαζικής βολής (Salvo), ενώ η διαδικασία ανεφοδιασμού των τορπιλοσωλήνων είναι αυτόματη.
Το σύστημα διαχείρισης μάχης SUBTICS ενσωματώνει έξι (6) οθόνες πολλαπλών λειτουργιών και ενδείξεων και μια οθόνη (επιφάνεια) καταγραφής και ένδειξης της τακτικής κατάστασης. Αποστολή του SUBTICS είναι η διαχείριση των τακτικών δεδομένων και η διοίκηση του υποβρυχίου. Η τακτική εικόνα παράγεται από το SUBTICS, μέσω του ελέγχου όλων των αισθητήρων και των συστημάτων πλοήγησης του υποβρυχίου. Ομοίως η διαχείριση της μάχης γίνεται μέσω του συστήματος ελέγχου όπλων, το οποίο ελέγχεται φυσικά από το SUBTICS. Σημαντική είναι και η ικανότητα του συστήματος διαχείρισης μάχης να διαβιβάζει και να δέχεται δεδομένα προς και από άλλα φίλια συστήματα-πλατφόρμες. Εξίσου σημαντική είναι και η διάθεση ενός ολοκληρωμένου συστήματος από πολλαπλά σονάρ: Παθητικό, κυλινδρικό σονάρ μεγάλου βεληνεκούς, ενεργητικό σονάρ, πλευρικό σονάρ, σονάρ υψηλής ανάλυσης για τον εκτοπισμό ναρκών και συρόμενο σονάρ.
H επιλογή του Scorpene θα είχε στρατηγικές προεκτάσεις για το Κυπριακό ΠΝ. Η στρατηγική προέκταση δεν είναι άλλη από την ικανότητα των υποβρυχίων να εκτοξεύουν τους SCALP-Naval, κάτι που σημαίνει ικανότητα προσβολών στα κέντρα βάρους του αντιπάλου, όπως είναι οι στρατηγικές υποδομές, βαθιά στην τουρκική επικράτεια.
Από κοινού με τα Scorpene θα μπορούσαν να αποκτηθούν μικρός αριθμός υποβρυχίων της κατηγορίας του Γαλλικού Andrasta.
Είναι ένα σχέδιο Γαλλικής προέλευσης των ναυπηγείων της DCNS, εκτοπίσματος 855 τόννων, ικανό για επίτευξη ταχύτητας 15 κόμβων και οπλισμό 6 τορπιλοσωλήνες των 533mm για την εξαπόλυση τορπιλών και Κ/Β κατά πλοίων. Έχει πλήρωμα 19 ατόμων, ενώ δύναται να μεταφέρει επιπλέον δύο επιβάτες και 6 δύτες. Μπορεί να εξοπλιστεί ενδεικτικά με την τορπίλη Blackshark η οποία είναι τορπίλη ενσύρματης καθοδήγησης, ενσωματώνοντας ένα προωστικό σύστημα εξαιρετικά χαμηλού θορύβου με τη χρήση ηλεκτρικών συσσωρευτών, με εμβέλεια 22 χιλιομέτρων με ταχύτητα 52 κόμβων και 75-90 χιλιομέτρων με ταχύτητα 12 κόμβων. Φέρει κεφαλή υψηλής εκρηκτικότητας ενώ έχει συνολικό μήκος 6.3 μέτρα. Εκτός της ενσύρματης, μέσω οπτικής ίνας, καθοδήγησης, η τορπίλη διαθέτει ικανότητα αυτόνομης καθοδήγησης προς τον στόχο με τη χρήση ενός εξαιρετικά σύγχρονης τεχνολογίας σόναρ, ενεργού και παθητικού ,διαθέτοντας ταυτόχρονα δυνατότητα πολλαπλής εμπλοκής στόχων και προηγμένα χαρακτηριστικά αντι-αντιμέτρων. Έχει ικανότητα εμπλοκής, τόσο υποβρύχιων στόχων όσο και στόχων επιφανείας και μπορεί να εκτοξευτεί από τον τορπιλοσωλήνα, τόσο με τη χρήση της μεθόδου “swim-out” με τον τορπιλοσωλήνα πληρωμένο με νερό,όσο και με τη χρήση της μεθόδου “push-out”. Η τορπίλη μπορεί να βληθεί σε εξαιρετικά ρηχά νερά ή ακόμα και από υποβρύχια επικαθήμενα στον πυθμένα της θάλασσας. Σύμφωνα με τον ιστιότοπο της DCNS “πρόκειται για ένα επιθετικό υποβρύχιο μη επανδρωμένο σύστημα παρά για συμβατική τορπίλη” λόγω της προηγμένης τεχνολογίας που ενσωματώνει και την κατατάσσει στην κορυφή της λίστας παρόμοιων συστημάτων.
Στον οπλισμό των Andrasta μπορούν να προστεθούν και Κ/Β εναντίον πλοίων SM-39 Exocet που είναι η υποβρύχια εκτοξευόμενη έκδοση του γνωστού από την παρουσία του στο ελλαδικό και κυπριακό οπλοστάσιο MM-40. Το βλήμα έχει βάρος 655 κιλά, μήκος 4,69 μέτρα και διάμετρο 350 mm ενώ επιτυγχάνει ταχύτητα 0,92 Mach και εμβέλεια 72 χιλιομέτρων.
Ταυτόχρονα προτείνεται η απόκτηση ενός ιδιαίτερα φουτουριστικού σχεδίου, που παρουσιάστηκε στην Euronaval 2012. Πρόκειται για το σχέδιο SMX 26 “Caiman” της γαλλικής DCNS, ένα μικρό υποβρύχιο μήκους 39,5 μέτρων, ύψους 7,9 μέτρων και πλάτους 15,5 μέτρων, που ενσωματώνει ιδιαίτερα προηγμένα χαρακτηριστικά, σχεδιασμένο για δράση σε παράκτια περιβάλλοντα. Περισσότερα τεχνικά χαρακτηριστικά του υποβρυχίου δεν έχουν γίνει γνωστά, πάντως αυτό φέρεται να έχει προηγμένα υδροδυναμικά στοιχεία-μεταξύ αυτών 4 ηλεκτρικοί ωθητήρες- που του επιτρέπουν την εκτέλεση ελιγμών στα αβαθή και εξελιγμένο σύστημα ναυτιλίας ικανό να δίνει τρισδιάστατη(3D) εικόνα του περιβάλλοντος. Η ταχύτητα που δύναται να αναπτύξει είναι 10 κόμβοι σε κατάδυση και ο χρόνος παραμονής σε περιπολία 30 ημέρες. Επιπλέον το υποβρύχιο είναι σχεδιασμένο για δράση σε βάθος περισκοπίου. Γι’ αυτόν τον σκοπό είναι εξοπλισμένο με ένα πυροβόλο των 20 mm σε ιστό και έναν επιπλέον ιστό όπου βρίσκεται κοντέηνερ εφοδιασμένο με βλήματα VSHORADS MISTRAL για Α/Α άμυνα σε πολύ μικρά βεληνεκή. Ο οπλισμός του συμπληρώνεται από αριθμό τορπιλοσωλήνων για την εξαπόλυση 2 βαρέων και 8 ελαφρών τορπιλών. Κρίσιμο στοιχείο της ικανότητας αυτοάμυνας του υποβρυχίου αποτελεί και ένα Κατακόρυφο Σύστημα Εκτόξευσης(VLS) από όπου μπορούν να εκτοξευτούν αντιαεροπορικά βλήματα MICA εναντίον ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων και αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας. Επίσης σημαντικό είναι το ότι το Caiman έχει πρόβλεψη μεταφοράς έως 6 δυτών καθώς και ικανότητα παραμονής στον βυθό μέσω τριών αναπτυσσόμενων «σκελών», γεγονός που το καθιστά ιδανικό για την εκτέλεση ειδικών επιχειρήσεων.
Εκτιμούμε πως η απόκτηση 2 υποβρυχίων Andrasta και 2-4 υποβρυχίων SMX-26 αποτελεί ρεαλιστικό στόχο, σαφώς μέσα στις δυνατότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το υποβρύχιο χαρακτηρίζεται εκ της φύσης του για την ικανότητα του να επιχειρεί ανεντόπιστο, να προσεγγίζει αφανώς τον στόχο του και να τον προσβάλλει αιφνιδιαστικά κάτι πολύτιμο σε περιβάλλον έντονης εχθρικής απειλής. Όσον αφορά τον τρόπο χρήσης των εν λόγω υποβρυχίων δεν θα είναι ασφαλώς η προβολή ναυτικής ισχύος αλλά η λειτουργία τους μέσα στα πλαίσια ενός δόγματος ναυτικού ανταρτοπόλεμου ( επιθέσεις hit-and-run, μεταφορά ομάδων ειδικών επιχειρήσεων, πόντιση ναρκών ).). Στους στόχους θα περιλαμβανόταν εχθρικά πολεμικά πλοία μάχης και αποβατικά μεταφοράς ενισχύσεων στα κατεχόμενα εδάφη, οι λιμενικές εγκαταστάσεις τόσο των κατεχομένων( Κερύνεια, Αμμόχωστος ), όσο και της απέναντι ακτής (Μερσίνα, Αττάλεια, Αλεξανδρέττα ), καθώς και η διεξαγωγή ειδικών επιχειρήσεων όπως η ανακατάληψη εξεδρών πετρελαίου-αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο με την μεταφορά ομάδων ειδικών επιχειρήσεων, κάτι που στις ημέρες μας έχει ιδιαίτερη σημασία για ευνόητους λόγους. Τα υποβρύχια πρέπει εν καιρώ ειρήνης να ελλιμενίζονται σε υπόγειες, καλά φυλασσόμενες εγκαταστάσεις, ανάλογες με τις εγκαταστάσεις που είχε κατασκευάσει το καθεστώς Χότζα στην Αλβανία την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Κάτι τέτοιο, πέραν της προστασίας σε περίπτωση απόπειρας προσβολής τους που θα τα παρείχε, θα τα προστάτευε από την εχθρική παρατήρηση μεγιστοποιώντας τον βαθμό αβεβαιότητας του αντιπάλου σχετικά με τις κινήσεις τους.
Ο στολίσκος επιτήρησης θα αποτελείται από:
-2 Περιπολικά Ανοικτής Θαλάσσης (ΠΑΘ)
Προτείνεται ενδεικτικά ο τύπος Gowind 1000 OPV. Πρόκειται για σκάφη σύγχρονης σχεδίασης, μέγιστου εκτοπίσματος 1000 τόνων, μήκους 85 μέτρων, που προωθούνται από κινητήρες diesel με την μέθοδο CODAD και που τους προσδίδουν μέγιστη ταχύτητα της τάξης των 28 τόνων και εμβέλεια 3700 ν.μ με οικονομική ταχύτητα 15 τόνων. Το πλήρωμα αποτελείται από 65 στελέχη ενώ υπάρχει η ικανότητα ενδιαίτησης 15 ανδρών των ειδικών δυνάμεων. Οι αισθητήρες περιλαμβάνουν ραντάρ επιφανείας SMART-S Mk2 3D ή άλλο αντίστοιχο, σόναρ μεταβλητού βάθους (VDS) CAPTAS-2, ΚΔΜ SETIS, σύστημα Η/Π αποτελούμενο VIGILE 200 Tactical R-ESM System, ALTESSE Naval C-ESM και οπλισμό 1 πυροβόλο OTO-Melara των 76 χλστ, δύο πυροβόλα Narwhal των 20 χλστ ή MSI DS30M των 30 χλστ, σύστημα VLS 8 θέσεων για βλήματα MICA ή ASTER-15, 2Χ2 εκτοξευτές για βλήματα MM-40 Exocet IIIc και 2Χ3 τορπιλοσωλήνες για τορπίλες των 324 χλστ. Το πλοίο μπορεί επίσης να φιλοξενήσει ελικόπτερο των 5 τόνων.
-4 κανονιοφόρους
Εδώ η φυσική επιλογή θα είναι η απόκτηση Κ/Φ της κλάσης “ΜΑΧΗΤΗΣ” σε βελτιωμένη έκδοση. Το εκτόπισμά τους είναι 575 τόνοι και το μήκος τους 56,5 μέτρα. Ενσωματώνουν δύο (2) πετρελαιοκινητήρες Wartsila Nohab 16V 25 ισχύος 3.680 έκαστος και επιτυγχάνουν μέγιστη ταχύτητα 22 κόμβους (41 χιλιόμετρα την ώρα) και μέγιστη εμβέλεια 4.630 χιλιόμετρα. Υπηρετούνται από 52 άτομα και μπορούν να μεταφέρουν ομάδα Ειδικών Δυνάμεων των 21 ατόμων. Σε περίπτωση που υιοθετηθούν αυτά τα σκάφη από το Κυπριακό ΠΝ πρέπει να γίνουν κάποιες στοχευμένες κινήσεις αναβάθμισης σε σχέση με τα σκάφη που υπηρετούν στο ελληνικό ΠΝ.
Ενίσχυσης χρήζει καταρχήν ο ανθυποβρυχιακός εξοπλισμός των σκαφών (ASW) που μπορεί να προκύψει, αφενός με την τοποθέτηση κάποιου σόναρ γάστρας υψηλής συχνότητας, όσο και 2 τριπλών τορπιλοσωλήνων Mk32 για τορπίλες Mk46 Mod 5. Οι τελευταίες επιτυγχάνουν μέγιστη ταχύτητα της τάξης των >40 κόμβων, με μέγιστο βάθος εμπλοκής του στόχου τα 1200 πόδια ενώ φέρουν πολεμική κεφαλή βάρους 96,8 λιβρών( 43,9 kg ). Όσον αφορά το σόναρ θα έπρεπε να εξεταστεί η τοποθέτηση κάποιου συστήματος αντίστοιχου του Atlas Elektronik ELAC 1 BV που έφεραν οι κανονιοφόροι Τύπου 420 Thetis. Στην διεθνή αγορά υπάρχουν αρκετά συστήματα που πληρούν τις σχετικές προδιαγραφές, επαφίεται στο Π.Ν να επιλέξει το βέλτιστο προς απόκτηση. Χαρακτηριστικό υπόδειγμα της κατηγορίας του είναι το σύστημα sonar σταθερής γάστρας BlueWatcher της Thales που είναι το μικρότερο που μπορεί να εγκατασταθεί σε σκάφη μεγέθους Περιπολικού Ανοικτής Θαλάσσης/Κανιοφόρου.
Ο βάρους 1,3 τόνων γερανός, με αποστολή την καθέλκυση φουσκωτών λέμβων, θα ήταν ίσως σκόπιμο να αντικατασταθεί με την υιοθέτηση μιας λύσης ανάλογης αυτής της κλάσης “ΠΥΡΠΟΛΗΤΗΣ” όπου οι φουσκωτές λέμβοι καθελκύονται από ειδικές ράμπες. Το τελευταίο, πέραν ότι θα βελτίωνε ηλεκτρομαγνητικό ίχνος του σχεδίου (RCS), θα απελευθέρωνε χώρο για την τοποθέτηση επιπλέον οπλικών συστημάτων.
Όσον αφορά τα τελευταία η ελληνική εταιρεία BOSA έχει να προτείνει μια ενδιαφέρουσα επιλογή με τον εκτοξευτή ARIS. Ο τελευταίος αποτελεί μια βελτιωμένη έκδοση του συστήματος που είχε παρουσιασθεί αρχές της δεκαετίας του ’90 με στόχο την βελτίωση της Α/Α άμυνας των αεροδρομίων και που έφερε 4 IR βλήματα μικρού βεληνεκούς της κατηγορίας του Sidewinder. Στη νέα του έκδοση ο εκτοξευτής μπορεί να φέρει βλήματα κατά στόχων επιφανείας AKERON-LR και κατά εναέριων στόχων Mistral 3, ενδεικτικά από 4 κάθε τύπου. Δύο εκτοξευτές μπορούν να τοποθετηθούν σε κάθε σκάφος τύπου “ΜΑΧΗΤΗΣ”, ένας από κάθε πλευρά, στον χώρο πίσω από την υπερκατασκευή, με τον όρο να μετακινηθεί το πυροβόλο των 40 χλστ.
Η λογική πίσω από την τοποθέτηση των εκτοξευτών είναι η ακόλουθη:
α) Ενισχύεται η εγγύς άμυνα των πλοίων έναντι ασύμμετρων απειλών
β) Προσφέρεται μια επιπλέον δυνατότητα δράσης απέναντι στα ταχύπλοα του τουρκικού ναυτικού, των τουρκικών δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων και της τουρκικής ακτοφυλακής. Τα συγκεκριμένα συνιστούν μια απειλή η οποία δεν έχει αξιολογηθεί ακόμη επαρκώς από τον ελληνικό μηχανισμό άμυνας και τον ειδικό Τύπο και για την οποία δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη δόγμα, μέσα και τακτικές αντιμετώπισης της.
γ) Ενισχύονται οι ικανότητες των σκαφών στην διαχείριση καταστάσεων “εγγύς ναυμαχίας”, όπου ο συνωστισμός τόσων σκαφών σε κλειστό χώρο επιτρέπει σκέψεις προσβολής τους από όπλα μικρού βεληνεκούς και αυξημένης καταστροφικότητας.
Εναλλακτικά βέβαια θα μπορούσαν να εγκατασταθούν εκτοξευτές του συστήματος SPIKE-NLOS, κάτι που αποτελεί άλλωστε πρόθεση του Π.Ν. Εφοδιασμένα με ένα 8-πλο εκτοξευτή βλημάτων SPIKE-NLOS οι Κ/Φ ΜΑΧΗΤΗΣ μετατρέπονται σε πλοία με αξιοσημείωτες δυνατότητες κρούσης κατά ποικιλία εχθρικών στόχων (αποβατικά, ναρκοθηρικά/ναρκαλιευτικά, ΤΠΚ και μεγαλύτερα σκάφη). Το τελευταίο ας μην θεωρηθεί υπερβολή. Ένα χτύπημα ενός SPIKE-NLOS στην γέφυρα, στο πυροβόλο ή στους εκτοξευτές SSM, μπορεί να προκαλέσει ανυπολόγιστες καταστροφές στο εχθρικό πλοίο, θέτοντας το ίσως εκτός μάχης για ικανό χρονικό διάστημα. Η εγγενής ακρίβεια βολής του βλήματος εγγυάται παρόμοια αποτελέσματα.
Επίσης η χρήση του SPIKE-NLOS προσφέρει τα εχέγγυα για τον περιορισμό της δράσης των εχθρικών μέσων ναυτικού ανορθόδοξου πολέμου, καθώς διαθέτει, πέραν της λεχθείσας ακρίβειας, και επαρκή καταστρεπτικότητα για την εξουδετέρωση των εχθρικών Σκαφών Ανορθόδοξου Πολέμου (ΣΑΠ)
Περνώντας στην ικανότητα προβολής αντιαεροπορικής και αντιβληματικής άμυνας οι προτάσεις μας είναι πιο κοινότυπες. Καταρχάς το πρυμναίο πυροβόλο Bofors L/70 των 40 mm είναι επιτακτική ανάγκη να αντικατασταθεί από κάποιο αντιπυραυλικό σύστημα. Το σύστημα που προτείνουμε είναι το RIM-116 RAM το οποίο στην έκδοση Block 2 προσφέρει αναβαθμισμένες ικανότητες (αντιβληματικές, αντιαεροπορικές και εμπλοκής μικρών στόχων επιφανείας). Υπέρ του RAM λειτουργεί το ότι υπηρετεί ήδη στο Π.Ν εξοπλίζοντας τις πυραυλακάτους κλάσης Super Vita (“ΡΟΥΣΣΕΝ”) και έχει καταπλήξει με την απόδοση του σε ασκήσεις και δοκιμές.
Στη θέση των δύο Rh202 των 20 mm θα μπορούσε να τοποθετηθεί το σύστημα RWS NARWHAL της NEXTER που ενσωματώνει, εκτός από πυροβόλο 20M621 των 20 χλστ και διπλό εκτοξευτή βλημάτων AKERON MP της MBDA.
Τέλος το πυροβόλο της πλώρης θα μπορούσε να αντικατασταθεί από ένα OTO-Melara STRALES των 76 mm. Στον τομέα των κατευθυνόμενων βλημάτων και ειδικά στο διαμέτρημα των 76 χιλιοστών το οποίο ενσωματώνουν οι ελληνικές κανονιοφόροι, η ιταλική Leonardo διαθέτει τα βλήματα DART και Vulcano. Το DART, το οποίο καθοδηγείται από το σύστημα STRELA, παρουσιάζει μειωμένη οπισθέλκουσα και αυξημένη ταχύτητα, 1.100 μέτρων το δευτερόλεπτο κατά την έξοδο του από την κάνη. Κατά την πτήση ακολουθεί δέσμη ραδιοσυχνότητας, ενώ έχει τη δυνατότητα αλλαγής τροχιάς. Το DART σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίζει επερχόμενα βλήματα ή στόχους με δυνατότητα απότομης αλλαγής πορείας, στον αέρα ή τη θάλασσα. Το βλήμα μπορεί να εκτελέσει ελιγμούς με φόρτιση έως 40g, ενώ το μέγιστο βεληνεκές του ανέρχεται στα 8+ χιλιόμετρα.
Το Vulcano έχει αναπτυχθεί τόσο ως κατευθυνόμενο, όσο και ως μη-κατευθυνόμενο βλήμα για τα διαμετρήματα των 76, 127 και 155 χιλιοστών. Στη κατευθυνόμενη του έκδοση το βλήμα διαθέτει και αντιαεροπορικές ικανότητες. Συγκεκριμένα το Vulcano διατίθεται στην μη-κατευθυνόμενη έκδοση BER (Ballistic Extended Range) με προγραμματιζόμενο, πολλαπλών λειτουργιών, πυροκροτητή, στην κατευθυνόμενη έκδοση GLR (Guided Long Range) με υπέρυθρο αισθητήρα, για την προσβολή στόχων επιφανείας, και στην έκδοση GLR με σύστημα καθοδήγησης IMU/GPS, για την παροχή πυρών υποστήριξης κατά παράκτιων στόχων (επικουρικά το βλήμα μπορεί να δεχθεί και αισθητήρα ημί-ενεργού λέιζερ). Για τα πυροβόλα των 76 χιλιοστών το μέγιστο βεληνεκές ανέρχεται στα 40 χιλιόμετρα (έκδοση GLR).
Τη δεκαετία του 1990 η κατασκευάστρια εταιρεία του πυροβόλου Mk 45 των 127 χιλιοστών είχε παρουσιάσει μια Υπερ-Ελαφρά έκδοση του πυροβόλου για σκάφη μεγέθους ΤΠΚ ή ΠΑΘ. Δεν γνωρίζουμε κατά πόσον θα ήταν εφικτή η αναβίωση της ιδέας και ο εφοδιασμός του πυροβόλου με κατευθυνόμενα πυρομαχικά των 127 χιλιοστών. Αν κάτι τέτοιο ήταν εφικτό, ο εξοπλισμός μέρους έστω των Κ/Φ του Π.Ν με αυτό το όπλο θα εξακόντιζε τις δυνατότητες προσβολής στόχων σε μεγάλες αποστάσεις πέραν του ορίζοντος.
-6-8 ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας/κρούσης
-2 αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας (ΑΦΝΣ)
Μια εξαιρετική και συνάμα οικονομική επιλογή θα αποτελούσε το ATR-72MP. Τελευταίο είναι βελτιστοποιημένο για ναυτική επιτήρηση, ηλεκτρονική αναγνώριση, εντοπισμό υποβρυχίων και πλοίων, έρευνα και διάσωση κ.ά., με αυτονομία που υπερβαίνει τις 8 ώρες και δύναται να εξοπλιστεί με Α/Υ τορπίλες των 324 χλστ και μέχρι 4 βλήματα εναντίον πλοίων (AShM). Το ATR-72MP έχει γίνει “best-seller” διεθνώς καθώς έχει επιλεγεί από τις ναυτικές δυνάμεις πολλών χωρών.
Στο Β’ μέρος του άρθρου θα αναφερθούμε στην αεροπορική διάσταση της Κυπριακής αεροναυτικής άμυνας στα πλαίσια της συμμετρική προσέγγισης.
