Ευχάριστη έκπληξη κατά την διάρκεια διεξαγωγής της έκθεση αμυντικού υλικού DEFEA 2023 αποτέλεσε η παρουσία της ΕΑΒΙ η οποία είναι φανερό πως βρίσκεται σε τροχιά ανόδου. Από ό, τι φαίνεται η τελευταία έχει «πιάσει τον παλμό» σε ό, τι έχει να κάνει το σημερινό και μελλοντικό γίγνεσθαι στον τρόπο πολέμου και με τα περιορισμένα μέσα που διαθέτει, κινείται προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης προϊόντων τόσο για την κάλυψη των εγχώριων αναγκών σε κρίσιμους τομείς, όσο και για πιθανές εξαγωγές.
Ένα από τα κορυφαία προϊόντα που επιδείχθηκαν στην έκθεση, ήταν και το υπό ανάπτυξη “περιφερόμενο πυρομαχικό” IRIX (ομηρική παράφραση του ΙΕΡΑΞ ήτοι γεράκι) που αναπτύσσεται από κοινού από τα ΕΑΣ και την νοτιοαφρικανική εταιρεία Paramount Industries με έδρα πλέον τα ΗΑΕ. Στόχος η παρουσίαση ενός σύγχρονου συστήματος, από αυτά που αναμένεται να κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια στα πεδία των μαχών, ικανού για υιοθέτηση σε μεγάλους αριθμούς από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΕΔ) και ειδικότερα από το Ελληνικό Στρατό (Ε.Σ).
Το σύστημα προσφέρεται κατά βάση σε τρεις εκδόσεις:
-Την έκδοση System 1500 – IRIX με πολεμική κεφαλή 10 κιλά, μέγιστη εμβέλεια 100 χιλιομέτρων, χρόνο πλεύσης προς τον στόχο 1-1,3 ώρες σε απόσταση 150 χιλιομέτρων, συνολικό βάρος 45-50 κιλά και ταχύτητα πλεύσης 180 χιλιόμετρα/ώρα.
-Την έκδοση System 2500 – IRIX LR με ΕΟ/IR αισθητήρα και ζεύξη δεδομένων πέραν της οπτικής ακτίνας θέασης (BVLOS) με καθοδήγηση μέσω δορυφορικών επικοινωνιών SatComs ή αναμεταδότη RF με επίγειο σταθμό ελέγχου (GCS), με βάρος πολεμικής κεφαλής 10 κιλά, μέγιστη εμβέλεια 250 χιλιόμετρα, χρόνο πλεύσης προς τον στόχο 1,5-2 ώρες σε απόσταση 250 χιλιομέτρων, βάρος 45-50 κιλά και διάρκεια περιφοράς τις 2 ώρες, με ταχύτητα πλεύσης τα 180 χιλιόμετρα/ώρα.
-Την έκδοση Extended Range System – IRIX ER με ΕΟ/IR αισθητήρα, ζεύξη δεδομένων πέραν της οπτικής ακτίνας θέασης (BVLOS) με καθοδήγηση μέσω δορυφορικών επικοινωνιών SatComs με επίγειο σταθμό ελέγxου, βάρος πολεμικής κεφαλής 5 κιλά, επαυξημένη (μη αποκαλύψιμη) εμβέλεια σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις, κυμαινόμενο χρόνο μετάβασης προς τον στόχο, διάρκεια περιφοράς 15 ώρες στην μέγιστη εμβέλεια, βάρος 45-50 κιλά και ταχύτητα πλεύσης τα 180 χιλιόμετρα/ώρα.
Στην ουσία το IRIX αποτελεί «ελληνοποιημένη» έκδοση του νοτιοαφρικάνικου N-RAVEN με τροποποιημένα δομικά χαρακτηριστικά και επιδίωξη της μέγιστης συμμετοχής ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο τομέα της άμυνας.
Το σύστημα είναι σχεδιασμένο για εμπλοκή στόχων είτε με καθοδήγηση GPS, είτε με την χρήση σταθερού αισθητήρα ΕΟ/IR στο ρύγχος, είτε με την χρήση περιστρεφόμενου αισθητήρα EO/IR σε μορφή «γλόμπου» επίσης στο ρύγχος.
Υπό ανάπτυξη βρίσκεται η ικανότητα επιχειρήσεων σε καθεστώς “σμήνωσης” (swarming attack) για ένα σύνολο 4-6 πυρομαχικών εκ των οποίων 1-2 θα φέρουν αισθητήρα και θα συνδέονται μεταξύ τους με τοπική ζεύξη δεδομένων (data link).
Από πλευράς προώθησης, το σύστημα προσφέρεται σε δύο διαμορφώσεις:
-με ηλεκτροκινητήρα για επίτευξη χαμηλότερου ακουστικού και θερμικού ίχνους
και
-με βενζινοκινητήρα για επίτευξη υψηλότερων κινηματικών επιδόσεων
Το σύστημα προσφέρεται με ποικιλία πολεμικών κεφαλών(HE, HE-FG, HEAT, υπο-πυρομαχικών) ενώ υπό ανάπτυξη βρίσκονται και άλλες.
Επιχειρησιακή χρήση
Σε πρώτη φάση το σύστημα προσφέρεται για χρήση από τον Ε.Σ για ποικιλία εφαρμογών όπως:
-προσβολή στόχων ευκαιρίας
-ταχεία προσβολή κρίσιμων τακτικά και επιχειρησιακά στόχων σε στενό χωρο-χρονικό πλαίσιο
-αντι-αποβατικές επιχειρήσεις
-προσβολή συγκεντρώσεων ΤΘ και Μ/Κ ΠΖ
-αξιολόγηση πληγμάτων μάχης
-επιθέσεις εναντίον στόχων Υψηλής Αξίας
-προκεχωρημένη επιτήρηση πεδίου μάχης
Όπως μας ελέχθη κατά την παρουσίαση του συστήματος στην DEFEA 2023, το σύστημα προβλέπεται να αναπτυχθεί σε επίπεδο Μεραρχίας ή γενικά μείζονα σχηματισμού, με έναν Ουλαμό να αναπτύσσεται σε μια Πυροβολαρχία Βολής Όπλων Μακρού Πλήγματος, ενταγμένης στην Διοίκηση ΠΒ του σχηματισμού. Γενικά το ΠΒ Μάχης κρίνεται ως ο καταλληλότερος φορέας αξιοποίησης τέτοιων όπλων, εκτός κι αν προκριθεί στο μέλλον άλλος πιο εξειδικευμένος φορέας υπό τη μορφή Όπλου Υποστήριξης Μάχης, που θα αναλάβει τον επιχειρησιακό έλεγχο και αξιοποίηση τέτοιων οπλικών συστημάτων και άλλων ανάλογων (π.χ κατευθυνόμενα βλήματα ακριβείας μεγάλου βεληνεκούς).
Κάθε Ουλαμός Βολής διαθέτει 3 εκτοξευτές και 3 Σταθμούς Επίγειου Ελέγχου του συστήματος. Τα πυρομαχικά βάλλονται με τη βοήθεια καταπέλτη, κάτι που συνιστά αντικειμενικό μειονέκτημα σε σχέση με τον ανταγωνισμό, καθώς δεν παρέχεται η δυνατότητα εγκιβωτισμού τους σε πολλαπλό εκτοξευτή. Ταπεινή μας γνώμη είναι πως πρέπει να επανεξεταστεί η σχεδίαση του συστήματος ώστε να είναι δυνατή η τοποθέτηση του σε Πολλαπλό Εκτοξευτή “περιφερόμενων πυρομαχικών” με στόχο την ικανότητα ταχείας και μαζικής εξαπόλυσης υπό μορφή «ομοβροντίας» (salvo) σημαντικού αριθμού πυρομαχικών ανά Ουλαμό. Άλλωστε η διαφημισμένη δυνατότητα ταυτόχρονης επίθεσης σε στόχο/ους σε καθεστώς «σμήνωσης» δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί σε διαφορετική περίπτωση.
Είναι ευνόητο πως η παρουσία έστω και περιορισμένου αριθμού Ουλαμών του συστήματος στους μεραρχιακούς σχηματισμού του ΕΣ σε Θράκη και Αιγαίο, είναι ικανή να επιφέρει, από κοινού με άλλα συστήματα, θεαματική βελτίωση της μαχητικής ικανότητας του φίλιου στρατεύματος, επιτυγχάνοντας παράλληλα και οικονομία δυνάμεων. Βέβαια τα ίδια τα συστήματα πρέπει να προστατεύονται τα ίδια, από ποικιλία απειλών με την χρήση κατάλληλων μέσων, μεθόδων, τεχνικών και τακτικών. Η ύπαρξη για παράδειγμα Α/Α συστημάτων, πυραυλικών και πυροβόλων με ικανότητα C-RAM, για την εγγύς προστασίας τους δεν πρέπει να θεωρείται μαξιμαλισμός, ενώ πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την παθητική τους προστασία με την χρήση κατάλληλων βαφών και καλυμμάτων παραλλαγής, ακόμα και με την προοπτική δράσης τους από οχυρωμένες ή έστω οργανωμένες θέσεις επί του εδάφους.
Σε δεύτερο χρόνο, η κοινοπραξία ανάπτυξης προτείνει το σύστημα για απόκτηση από το Π.Ν (στις εκδόσεις System 2500 – IRIX LR και Extended Range System – IRIX ER) ακόμα και την Π.Α (στην έκδοση Extended Range System – IRIX ER), προσδίδοντας στους δύο Κλάδους την ικανότητα προσβολής σε βάθος εντός της εχθρικής επικράτειας, συμπληρώνοντας το “δίχτυ πυρός” που αυτά έχουν «εξυφάνει». Προϋπόθεση βέβαια για την υιοθέτηση του από το Π.Ν, η παρουσίαση Πολλαπλού Εκτοξευτή Πυρομαχικών, ώστε να καταστεί δυνατή η τοποθέτηση του σε πλοία και σκάφη του πρώτου και η δυνατότητα εξαπόλυσης τους υπό μορφή «ομοβροντίας» (salvo). Ενδιαφέρον θα είχε και η εμφάνιση κάποιας αεροεκτοξευόμενης έκδοσης του πυρομαχικού, κάτι για το οποίο δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής πληροφορίες, δεν αποκλείεται όμως στο μέλλον να αναπτυχθεί με στόχο την χρήση του από εναέριες πλατφόρμες [αεροσκάφη, ελικόπτερα, U(C)AV)].
Επίλογος
Στόχος των ΕΑΣ είναι η επίτευξη Εγχώριας Προστιθέμενης Αξίας (ΕΠΑ) της τάξης του 80-90% κάτι που σημαίνει πως σημαντικότατο μέρος της επένδυσης ανάπτυξης και απόκτησης του συστήματος θα επιστρέψει στην ελληνική οικονομία. Πέραν τις κάλυψης των αναγκών των ΕΕΔ, το σύστημα υπόσχεται σημαντικές εξαγωγικές προοπτικές σε φίλες χώρες, κάτι που, πέραν των προφανών οικονομικών εσόδων, θα αναβαθμίσει κάθετα την εικόνα της Ελλάδος ως χώρας ανάπτυξης κρίσιμης και υψηλής τεχνολογίας, κάτι που εξαργυρώνεται ποικιλοτρόπως σε οικονομικό, εμπορικό, διπλωματικό, (γεω)πολιτικό και (γεω)στρατηγικό επίπεδο.
