Οι Βασιλικοί Πεζοναύτες-Kομμάντος της Βρετανίας δοκιμάζουν την ιδέα του “ιπτάμενου ανθρώπου” για μια μεγάλη ποικιλία αποστολών Ειδικών Επιχειρήσεων, φέροντας επανάσταση σε τακτικές διείσδυσης αλλά και τακτικών μάχης μικρών μονάδων Ειδικών Δυνάμεων.
Γράφει ο Δημήτρης Π. Πατσουλές
Σε μια γκραβούρα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με θέμα τον πόλεμο του τότε μέλλοντος, απεικονίζεται μια επίθεση ιπτάμενων στρατιωτών, που χρησιμοποιούν μηχανικά φτερά. Η ανάπτυξη των μονάδων αλεξιπτωτιστών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θεωρήθηκε ως η επαλήθευση αυτού του οράματος για στρατούς που θα επιτίθενται από ψηλά. Ωστόσο, το αλεξίπτωτο δεν υλοποιούσε ακριβώς αυτό που έδειχνε η γκραβούρα: στρατιώτες που στέκονταν στον αέρα και πυροβολούσαν, και γενικά μάχονταν ως πολεμιστές που χρησιμοποιούσαν τον αέρα ως μέρος του πεδίου της μάχης. Αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί. Οι Βασιλικοί Πεζοναύτες-Κομμάντος, ωστόσο, δοκιμάζουν πτητικές συσκευές που θα τους δώσουν την ικανότητα να πολεμούν “πετώντας”, για να εκτελούν με μοναδικό τρόπο κρίσιμες αποστολές κατά την διάρκεια διεξαγωγής αμφίβιων καταδρομών και γενικότερα ειδικών αποστολών σε κάθε είδους περιβάλλον.
Δαίδαλος και Iron Man
Πίσω από την ιδέα του “ιπτάμενου Πεζοναύτη-Κομμάντο” βρίσκεται ο Ρίτσαρντ Μπράουνινγκ, ένα μέλος της Εφεδρείας Βασιλικών Πεζοναυτών, αθλητής και εφευρέτης. Το 2016, ο Μπράουνινγκ ξεκίνησε με ιδιωτικά κονδύλια το πρόγραμμα ιπτάμενου ανθρώπου, που ονόμασε “Δαίδαλος” (για την ακρίβεια Daedalus Flight Pack), έχοντας ως έμπνευση τον ομώνυμο μυθικό Έλληνα ήρωα, αλλά και τον σύγχρονο ήρωα των κόμικ Iron Man. Η συσκευή που ανέπτυξε βασίζεται στο παλαιό, από την δεκαετία του ’70, “σακίδιο τζετ” (jet pack), το οποίο είναι ένας μικρός και ελαφρύς πυραυλοκινητήρας πλάτης, που επιτρέπει σε αυτόν που το φοράει να απογειώνεται και να πετάει σε μικρό ύψος και με ταχύτητα σε μικρές αποστάσεις.
Η καινοτομία του συστήματος του Μπράουνινγκ είναι ότι μετέτρεψε ένα επικίνδυνο και εν πολλοίς ανεξέλεγκτο σύστημα πτήσης σε μία πλήρως ελεγχόμενη από τον άνθρωπο πτητική συσκευή. Όπως λέει ο Μπράουνινγκ: “Δεν πρόκειται για έναν άνθρωπο που κάθεται σε μια πτητική μηχανή, αλλά για έναν ιπτάμενο άνθρωπο… Είναι εντελώς διαφορετικό το σώμα σου να χρησιμοποιείται ως ιπτάμενη δομή και το μυαλό σου να είναι η δομή ισορροπίας”. Και αυτό o Μπράουνιγκ το πέτυχε τοποθετώντας όχι μόνον έναν κινητήρα στην πλάτη του χρήστη, αλλά και δύο μίνι πυραυλοκινητήρες σε κάθε χέρι του. Αυτή η διάταξη επιτρέπει όχι απλώς μια κάθετη απογείωση, μια ευθεία πτήση και κάθετη προσγείωση, αλλά και την εκτέλεση ελιγμών προς κάθε κατεύθυνση και γενικά κινήσεων που πραγματικά θα έκανε ένας άνθρωπος, αν διέθετε φτερά…
Ιπτάμενοι Κομμάντος
Οι Βρετανοί Πεζοναύτες, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού και μεταμόρφωσής τους σε μια αποκλειστικά αμφίβια δύναμη κομμάντος (εγκαταλείποντας τον ρόλο του αμφίβιου επίλεκτου πεζικού), πειραματίζονται με νέες τεχνολογίες. Ήδη διεξάγουν ασκήσεις μετά στρατευμάτων, στις οποίες ενσωματώνονται νέες τεχνολογίες, όπως το τζετ πλάτης “Δαίδαλος”. Σε βίντεο που έχουν προβληθεί σε ΜΜΕ, φαίνονται ιπτάμενοι Βρετανοί Πεζοναύτες-Κομμάντος να εκτελούν εφόδους σε πλοία από τον ουρανό. Αλλά η τακτική χρήση του “Δαίδαλος” αναμένεται να είναι πολύ πιο ευρεία.
Η έκδοση Mk2 του “Δαίδαλος” κοστίζει 440.000 δολάρια, παράγει μία ώση 317 λιβρών και αποδίδει 1.050 ίππους, ενώ μεταφέρει 5,25 γαλόνια αεροπορικού καυσίμου. Οι επιδόσεις αυτές επιτρέπουν σε ένα άτομο βάρους λιγότερου των 100 κιλών να πετάξει επί 4 λεπτά. Η νεώτερη έκδοση Mk3 έχει πετύχει ταχύτητα 85,6 μ.α.ω (137,7 χ.α.ω) προσφέροντας μεγαλύτερο χρόνο πτήσης και μεταφορά μεγαλύτερου βάρους. Τα ακόμη πιο νέα μοντέλα λέγεται ότι προσφέρουν χρόνο πτήσης 10 λεπτών, και θεωρητικά μπορούν να ανεβάσουν έναν άνθρωπο στα 2.000 πόδια, αν και πρακτικά η πτήση διεξάγεται σε ύψος μόλις 3-4 μέτρων από το έδαφος ή την επιφάνεια της θάλασσας. Στο κράνος του ιπτάμενου ανθρώπου υπάρχει ένα διαφανές HUD (Head Up Display), όπως στα μαχητικά αεροσκάφη, που προβάλλει στοιχεία ταχύτητας, καυσίμου, υψόμετρου κ.λπ.
Η εξέλιξη του “Δαίδαλος” πιθανώς έχει ακόμη να διανύσει μια μακρύτερη διαδρομή. Ήδη δοκιμάζεται η προσθήκη ελαφρών πτερύγων στην πλάτη του χρήστη, ώστε να αυξάνεται η ακτίνα δράσης του συστήματος. Ωστόσο, οι τακτικές εφαρμογές του “ιπτάμενου Κομμάντο” δοκιμάζονται ήδη σε ασκήσεις-πειράματα, και φαίνεται να ανατρέπουν παραδοσιακές τακτικές και να επιφέρουν ριζοσπαστικές αλλαγές σε ειδικότητες και ικανότητες Ειδικών Δυνάμεων. Για παράδειγμα, εκτός των δοκιμών που διεξάγουν στην θάλασσα οι Βρετανοί Πεζοναύτες, η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων Ολλανδίας (NLD SOCOM) έχει αξιολογήσει το “Δαίδαλος” σε αντιανταρτικές-αντιτρομοκρατικές αποστολές σε αστικό περιβάλλον.
USSOCOM
Η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων ΗΠΑ (USSOCOM) το καλοκαίρι του 2019 δοκίμασε ένα τζετ πλάτης, αλλά με κινητήρες σταθερούς γύρω από την πλάτη και τον κορμό του χειριστή. Την συσκευή έχει αναπτύξει η JetPack Aviation και ήδη υπάρχουν τα μοντέλα JB-10 και JB-11. Η USSOCOM χαρακτηρίζει την συσκευή που επιθυμεί ως Individual Lift Device (ILD), και ήδη έχουν εκπαιδευτεί μερικοί βατραχάνθρωποι SEAL στις πτήσεις. Η μέγιστη ταχύτητα του μοντέλου JB-11 ανέρχεται σε 320 χ.α.ω, με την πτήση να διαρκεί μόλις 10 λεπτά, αν και σε αυτό το μικρό διάστημα μπορεί να πας πολύ μακριά πετώντας σαν πύραυλος…
Τακτικές εφαρμογές
Οι τακτικές εφαρμογές του “Δαίδαλος” από τους Βρετανούς Πεζοναύτες-Κομμάντος είναι πολλές και σημαντικές. Πολλές περισσότερες μπορεί να αναπτυχθούν με όρια μόνον την εφευρετικότητα και την φαντασία του χρήστη.
- Αμφίβιες ορεινές καταδρομές
Κατ’ αρχάς, οι Βρετανοί Πεζοναύτες-Κομμάντος βλέπουν το “Δαίδαλος” σαν μια συσκευή που θα αλλάξει ριζικά τις ικανότητες της Mountain Leader Training Cadre (MLTC) – πρώην Mountain & Arctic Warfare Cadre (M&AWC). Η MLTC εκπαιδεύει Αρχηγούς Βουνού (Mountain leader), δηλαδή ειδικούς αναρριχητές-ορειβάτες που πλαισιώνουν την Διμοιρία Αναγνώρισης Ταξιαρχίας (Brigade Patrol Troop), τις Διμοιρίες Αναγνώρισης (Recce Troop) των ταγμάτων Commando, το παγοθραυστικό HMS Protector και το Special Forces Support Group. Η ίδια η MLTC σε περίοδο πολέμου μπορεί να αποτελέσει τακτική μονάδα για Ειδικές Επιχειρήσεις σε αρκτικό περιβάλλον.
Κύρια αποστολή των ML είναι η αναρρίχηση σε κάθετες πλαγιές ακτών και σε παγετώνες με σκοπό να τοποθετήσουν σχοινιά, για να αναρριχηθεί και η υπόλοιπη καταδρομική δύναμη των Πεζοναυτών ώστε να επιτεθεί σε έναν παράκτιο στόχο. Πρόκειται για μια επίπονη, αργή και επικίνδυνη δουλειά, που δεν εγγυάται πάντα την επιτυχία. Το τζετ πλάτης του Μπράουνινγκ θα επιτρέπει στους ΜL αλλά και σε μη εκπαιδευμένους ορειβάτες να πετούν από τις φουσκωτές λέμβους μέχρι την κορυφή του γκρεμού στην ακτή, για να τοποθετήσουν τις διαδρομές αναρρίχησης της υπόλοιπης δύναμης.
Το μειονέκτημα σε αυτή την χρήση είναι ο θόρυβος του τζετ, που σημαίνει ότι το σημείο προσγείωσης πρέπει να είναι “καθαρό” από σκοπούς του εχθρού. Η δυνατότητα, ωστόσο, να πετάς σε σημεία που θεωρούνται απολύτως απρόσιτα τόσο στους Πεζοναύτες όσο και στον εχθρό, δίνει ένα πραγματικά εκπληκτικό πλεονέκτημα αιφνιδιασμού στην αμφίβια καταδρομική δύναμη. Εκτός αυτού, ο ιπτάμενος ML μπορεί να προσγειώνεται μακρύτερα από το επιθυμητό σημείο και να προσεγγίζει με τα πόδια, ώστε να διαπιστώσει αν υπάρχει εχθρική παρουσία, και να την εξουδετερώσει.
- Αναγνώριση Πεζοναυτών
Η αποστολή της Αναγνώρισης με το τζετ πλάτης αποκτά νέα μορφή. Σίγουρα το σύστημα δεν προσφέρεται για μια αποστολή περιπόλου μακράς ακτίνας δράσης, με παραμονή σε εχθρικό έδαφος επί πολλές ημέρες. Το απαγορεύει το βάρος της συσκευής και η ανάγκη μεταφοράς καυσίμων. Ωστόσο, σε αναγνωρίσεις μικρής ακτίνας για μια αμφίβια ή μια εποχούμενη καταδρομική δύναμη, οι ιπτάμενοι Κομμάντος-ανιχνευτές μπορούν να υψώνονται στον ουρανό και να έχουν μια “θέα πτηνού” (bird’s eye view) εντοπίζοντας δρομολόγια, χαρακτηριστικά σημεία και απειλές. Το ύψος από το οποίο παρατηρούν δεν απαιτεί την απομάκρυνσή τους σε μεγάλη απόσταση από την επιδρομική δύναμη, όπως απαιτεί η χρήση μοτοσικλετών και ελαφρών οχημάτων ή η αποστολή δυτών μάχης για αναγνώριση ακτής.
Εδώ θα μπορούσε κάποιος να προβάλλει το επιχείρημα ότι την ίδια δουλειά πιο αφανώς και πιο αθόρυβα μπορεί να κάνει ένα μικρό drone ή ένα τακτικό Μη Επανδρωμένο Αερόχημα (ΜΕΑ). Ναι, με την προϋπόθεση ότι ο εχθρός δεν θα ασκεί Ηλεκτρονικό Πόλεμο εκπέμποντας παρεμβολές που θα καθιστούν τον χειρισμό του drone/ UAV αδύνατο, ή θα μπορεί να αναλαμβάνει τον έλεγχό του ή να “κατεβάζει” στις οθόνες του αυτό που βλέπει η κάμερα του drone/ UAV, με συνέπεια να αποκαλύπτονται οι προθέσεις της επιδρομικής δύναμης. Επομένως, ο ανθρώπινος παράγων ενισχυμένος μηχανικά με το τζετ πλάτης δίνει μια λύση σε περιβάλλον που ο τηλεχειρισμός είναι προβληματικός ή και αδύνατος και γενικά οι επικοινωνίες και τα GPS δεν λειτουργούν.
- Παρατηρητήρια
Η τοποθέτηση παρατηρητηρίων σε υψηλά σημεία σε ορεινό περιβάλλον, κυρίως παράκτιο που ενδιαφέρει του Βρετανούς Πεζοναύτες, με το “Δαίδαλος” καθίσταται πιό εύκολη και με περισσότερες επιλογές. Στα πλαίσια Επιχειρήσεων Προωθημένης Δύναμης (AFO), οι Πεζοναύτες της BPT (Διμοιρίας Περιπολιών Ταξιαρχίας) τοποθετούν παρατηρητήρια εντός της εχθρικής περιοχής, για να συλλέγουν πληροφορίες. Αυτό συμβαίνει τόσο πριν από αποβατικές ενέργειες όσο και κατά τον χερσαίο αγώνα στην ενδοχώρα από την αποβατική δύναμη. Η τοποθέτηση παρατηρητηρίων γίνεται κυρίως σε υψηλά σημεία ορέων, που για προσεγγιστούν πρέπει να χρησιμοποιηθούν ελικόπτερα ή/ και αναρρίχηση. Όμως τα ελικόπτερα εντοπίζονται, ιδιαίτερα από έναν τεχνολογικά ισάξιο αντίπαλο, ενώ η αναρρίχηση είναι χρονοβόρα, μερικές δε φορές απλώς αδύνατη. Με το τζετ πλάτης “Δαίδαλος” οι Πεζοναύτες θα μπορούν να προσεγγίσουν σχεδόν αθέατοι σε αυτά τα δύσκολα, επικίνδυνα ή και απρόσιτα σημεία, για να στήσουν τα παρατηρητήριά τους.
Απόδειξη της ικανότητας του “Δαίδαλος” να προσεγγίζει απρόσιτα ορεινά σημεία είναι η απόφαση, το 2020, της διασωστικής υπηρεσίας Great North Air Ambulance να ξεκινήσει δοκιμές με την συσκευή. Σκοπός της υπηρεσίας είναι οι νοσοκόμοι της να μπορούν να φτάνουν γρήγορα και σε οποιοδήποτε σημείο τραυματίες στην ορεινή περιοχή Lake District της Βορειοδυτικής Αγγλίας.
- Capture/ Kill
Με το “Δαίδαλος” καταδρομικές ενέργειες μικρής κλίμακος για σύλληψη/ εξόντωση ατόμων υψηλής αξίας (HVI) θα εκτελούνται από τους Πεζοναύτες (και άλλες SOF) με μεγαλύτερα επίπεδα αιφνιδιασμού και ασφάλειας, απ’ ό,τι εάν θα εκτελούνταν με ελικόπτερα, που ακούγονται από μακριά και εντοπίζονται από ραντάρ, και είναι ευάλωτα σε αντιαεροπορικά πυρά ως μεγάλοι στόχοι. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε αστικό περιβάλλον, όπου τα υψηλά κτίρια και η οικοδομική “ζούγκλα” κρύβουν πολλές απειλές για ελικόπτερα, όπως κατέδειξε η επιχείρηση της Delta Force και των Ranger στο Μογκαντίσου το 1993 καθώς και πολλές άλλες παρόμοιες αποστολές στην διάρκεια του 20ετούς πολέμου κατά της τρομοκρατίας.
- VBSS
Σε αποστολές VBSS (Visit, Board, Search & Seizure) δηλαδή μη συναινετικής νηοψίας, ήδη υπάρχουν σχετικά βίντεο με Βρετανούς Πεζοναύτες που εφορμούν σε πλοία από τον ουρανό φορώντας τα τζετ πλάτης “Δαίδαλος”. Αν πρόκειται για λίγους τρομοκράτες, 4-5 Πεζοναύτες με τζετ πλάτης θα μπορούν να προσγειώνονται αιφνιδιαστικά στο κατάστρωμα για να τους συλλάβουν ή εξουδετερώσουν. Αν απαιτείται μεγαλύτερη επιχείρηση, οι ιπτάμενοι κομμάντος θα καταλαμβάνουν και θα ασφαλίζουν μικρά “προγεφυρώματα” στο πλοίο, στα οποία θα καταρριχώνται με σχοινί Fast Rope από ελικόπτερα περισσότεροι Κομμάντος ή/ και θα αναρριχώνται από ανεμόσκαλες τοποθετημένες από φουσκωτά που έχουν πλευρίσει το πλοίο.
- Αγώνας σε αστικό περιβάλλον
Στο βίντεο που δημοσίευσε η εταιρεία Gravity από την άσκηση των ολλανδικών SOF σε ημιαστικό περιβάλλον, το “Δαίδαλος” χρησιμοποιείται από ένα μέλος μιας περιπόλου για να λειτουργεί ως ιπτάμενος ανιχνευτής. Όταν η ομάδα καθηλώνεται από τρομοκράτες, ο ιπτάμενος ανιχνευτής πετά σε χαμηλό ύψος ανάμεσα στα δένδρα για να υπερκεράσει την αντίσταση και να ανέβει σε μια οροφή. Από εκεί παρατηρεί και εντοπίζει τις θέσεις των τρομοκρατών και ενημερώνει την ομάδα του. Μετά κινείται μέσα στο κτίριο και έξω από αυτό, πυροβολεί, και απογειώνεται ξανά για να αλλάξει γρήγορα θέση. Τέλος, όταν ένας τρομοκράτης διαφεύγει, απογειώνεται και τον καταδιώκει.
Ο ρόλος του ιπτάμενου ανιχνευτή είναι ιδιαίτερα κρίσιμος σε αστικό περιβάλλον, καθώς τα υψηλά κτίρια και τα μικρά πεδία ορατότητος δεν επιτρέπουν την αναγνώριση της περιοχής εμπρός από μια μονάδα. Οι ιπτάμενοι ανιχνευτές θα μπορούν να πετούν και να προσγειώνονται σε ταράτσες πολυώροφων κτιρίων ή και ουρανοξυστών, και από εκεί να καθοδηγούν μια επιδρομική δύναμη προς τον στόχο. Αντιστρόφως, θα καθοδηγούν τους επιδρομείς για να διαφύγουν αποφεύγοντας διώκτες πίσω τους και απειλές εμπρός τους. Επίσης, οι ιπτάμενοι ανιχνευτές θα μπορούν να μεταδίδουν συντεταγμένες εχθρικών θέσεων, για να προσβληθούν από αεροσκάφη, ελικόπτερα και πυροβολικό ή όλμους. Οι ίδιοι θα μπορούν να διαφύγουν πετώντας αν εντοπιστούν ή γενικά αν απειληθούν.
Και στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι την δουλειά αυτή μπορεί να την κάνει ένα drone ή ένα τακτικό UAV. Όπως προαναφέραμε, η πιθανότητα ισχυρών παρεμβολών αλλά και το δύσκολο περιβάλλον της πόλης μπορεί να δυσχεράνει ή και να μηδενίσει αυτή την δυνατότητα. Επομένως, και στην περίπτωση αυτή, ο ανθρώπινος παράγων με την μηχανική βοήθεια του τζετ πλάτης μπορεί να εκτελέσει τις παραπάνω αποστολές σε ένα περιβάλλον που επικοινωνίες και GPS δεν λειτουργούν.
- Ελεύθεροι σκοπευτές
Στο αστικό περιβάλλον, ένα σύστημα τζετ πλάτης θα μπορούσε να δώσει την δυνατότητα στους ελεύθερους σκοπευτές να μετακινούνται ταχύτατα από το ένα σημείο στο άλλο, να λαμβάνουν θέση βολής σε ταράτσες πολυώροφων κτιρίων, να διαφεύγουν αν εντοπίζονται και να υπερπηδούν ή να παρακάμπτουν εχθρικές θέσεις, ώστε να λάβουν θέση βολής πίσω από τις πλάτες τους. Ένας “ιπτάμενος ελεύθερος σκοπευτής” με ένα ισχυρό τυφέκιο (π.χ. .338) θα μπορεί να χτυπά μια εχθρική δύναμη σε ένα τόξο 360 μοιρών και από σημεία που δεν φαντάζεται ο εχθρός. Μετά από κάθε πλήγμα θα αποχωρεί πετώντας, απαλείφοντας την πιθανότητα περικύκλωσης και αποκλεισμού.
- Νοσοκόμοι Μάχης
Το “Δαίδαλος” μπορεί να δώσει νέες ικανότητες στους Νοσοκόμους Μάχης. Αυτοί συχνά καλούνται να περιθάλψουν τραυματίες σε πολλαπλά σημεία ενός πεδίου μάχης. Η μετακίνησή τους είναι λογικό να είναι αργή μέσα από εμπόδια και κάτω από εχθρικό πυρ ή και αδύνατη. Με το τζετ πλάτης, ο Νοσοκόμος θα μπορεί να “πετάει” κυριολεκτικά μέχρι τον επόμενο τραυματία, προσφέροντας γρήγορα πρώτες βοήθειες. Μάλιστα, θα μπορεί να παρακάμπτει εστίες αντίστασης και μεγάλα φυσικά εμπόδια, για να φτάσει σε τραυματίες αποκομμένων ομάδων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πολλαπλασιάζεται η ικανότητα περίθαλψης τραυματιών από έναν και μόνο Νοσοκόμο Μάχης. Αν στο μέλλον, το “Δαίδαλος” ή άλλη παρόμοια συσκευή καταστεί ισχυρότερη, ίσως ο Νοσοκόμος να μπορεί να εκκενώσει από την επικίνδυνη ζώνη τον τραυματία και να τον μεταφέρει γρήγορα σε ένα οργανωμένο σημείο περίθαλψης.
- Αγγελιοφόρος
Το ΝΑΤΟ και οι Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ όλο και περισσότερο συνειδητοποιούν ότι θα πολεμήσουν σε ένα περιβάλλον, στο οποίο ο εχθρός με ισχυρές παρεμβολές θα έχει δυσχεράνει ή και κόψει τελείως τις επικοινωνίες. Το “Δαίδαλος” δίνει την δυνατότητα να αναβιώσει σε σύγχρονη έκδοση η αποστολή του Αγγελιοφόρου. Οι ιπτάμενοι αγγελιοφόροι θα μπορούν να μεταφέρουν ταχύτατα εντολές από σταθμούς διοίκησης σε μονάδες και αντιστρόφως πληροφορίες και αιτήματα των μονάδων.
Επίλογος
Το τζετ πλάτης “Δαίδαλος” ήδη έχει αρκετές τακτικές εφαρμογές, τουλάχιστον σε Ειδικές Επιχειρήσεις, αν και είναι ένα σύστημα στην αρχή της αξιολόγησής του. Περαιτέρω ανάπτυξη των ικανοτήτων του μπορεί να επιτρέψει περισσότερες εφαρμογές σε αποστολές στρατιωτικών αλλά και αστυνομικών Ειδικών Δυνάμεων, αλλά και πολιτικών υπηρεσιών πρώτων βοηθειών και έρευνας και διάσωσης.
