Η αναχαίτιση μη επανδρωμένων αεροχημάτων τόσο αναγνώρισης/κρούσης όσο και ιδίως των κατά κανόνα μικρότερου μεγέθους παραμενόντων πυρομαχικών (drone αυτοκτονίας) δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Σύμφωνα με ανοικτές πηγές, η ουκρανική αεροπορία έχει μέχρι τώρα απoλέσει τουλάχιστον δυο μαχητικά MiG-29 και ένα Su-27 σε απόπειρες αναχαίτισης και καταστροφής ιρανικής σχεδίασης πυρομαχικών Geran-1/2 (Shahed 131/136).
Αν και οι απώλειες αυτές θα μπορούσαν τουλάχιστον εν μέρει να αποδοθούν στην ξεπερασμένη τεχνολογία των μη αναβαθμισμένων σοβιετικής κατασκευής μαχητικών και στην ελλιπή εκπαίδευση των χειριστών τους, που είναι αναγκασμένοι εκ των πραγμάτων να αποπειρώνται κατάρριψη των ΜΕΑΦ αυτών μόνο με χρήση του πυροβόλου GSh-30-1 των 30 χιλιοστών, είναι ωστόσο ενδεικτικές της δυσκολίας που ενέχει η εμπλοκή ενός μικρού μεγέθους και ίχνους – ηλεκτρομαγνητικού και υπέρυθρου – στόχου που ίπταται και σε χαμηλό ύψος με μικρή ταχύτητα.
Στην ελληνική πραγματικότητα η συστηματική δέσμευση μαχητικών υψηλών επιδόσεων για την αναχαίτηση στόχων όπως τα “αυτοκτονικά UAVs” ή “τα περιφερόμενα πυρομαχικά” πρέπει να αποκλειστεί για ποικιλία λόγων. Η Π.Α είναι αναγκασμένη να αξιοποιήσει επιχειρησιακά τα αεροσκάφη υψηλών επιδόσεων που διαθέτει για την επίτευξη εναέριας υπεροχής μέσω Εναέριων Περιπολιών Μάχης (CAP) και Αεροπορικής Αντ-Επίθεσης (OCA), ώστε να μπορέσει, πέραν των δικών της στοχεύσεων, να εξυπηρετήσει και τις ανάγκες των άλλων δύο Κλάδων.
Έτσι το βάρος για την αντιμετώπιση παρόμοιων απειλών πέφτει σε άλλα μέσα της Π.Α. Παρεμπιπτόντως η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει αναπτύξει ένα αντίγραφο του ισραηλινού “περιφερόμενου πυρομαχικού” Harpy, το UAV Kargi, με ανάλογο ρόλο και αποστολή, αυτόν την καταστολής/καταστροφής εχθρικής αεράμυνας (SEAD/DEAD). Σε αυτό πρέπει να προστεθούν και πλειάδα άλλων σχετικών μέσων και συστημάτων που αναπτύσσονται από την υπερ-δραστήρια βιομηχανία των γειτόνων.
Πιθανοί υποψήφιοι από πλευράς Π.Α για την αντιμετώπιση τέτοιους είδους απειλών είναι τα ελικοφόρα αεροσκάφη T-6A Texan και τα αποσυρθέντα T-2C/E Buckeye. Αφήνοντας έξω από την εξίσωση τα T-6A Texan, στα οποία είχαμε αναφερθεί σε προηγούμενο τεύχος του “ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ&ΑΣΦΑΛΕΙΑ”, θα ασχοληθούμε από τις γραμμές του παρόντος άρθρου για την ευρύτερη επιχειρησιακή χρησιμοποίηση των T-2 Buckeye.
Υπέρ και κατά της επαναφοράς σε επιχειρησιακή κατάσταση των T-2
Τυχόν απόφαση για την επαναφορά σε επιχειρησιακή κατάσταση των T-2 αναπόφευκτα θα ζυγίσει τα υπέρ και κατά της υπόψη πλατφόρμας και το κατά πόσον δύναται να ανταπεξέλθει με σχετική έστω επάρκεια στους ρόλους για τους οποίους προορίζεται. Γνώμη μας είναι πως τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας απόφασης υπερισχύουν των σχετικών μειονεκτημάτων και πως η απόφαση για επαναφορά σε υπηρεσία υπό νέο επιχειρησιακό «μανδύα» αποτελεί, όχι μόνο ενδεδειγμένη, αλλά και επιβεβλημένη κίνηση.
Προχωρώντας στην απαρίθμηση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων μιας τέτοιας απόφασης έχουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:
Στα υπέρ της συγκεκριμένης κίνησης συγκαταλέγονται:
-οι επαρκείς πτητικές επιδόσεις του αεροσκάφους (ταχύτητα άνω των 500 μιλίων ανά ώρα)
-Η υψηλή του ευελιξία – κατά την υπηρεσία του με το αμερικανικό ναυτικό πραγματοποιείτο εκπαίδευση σε ανάκτηση ελέγχου που δεν τολμούσαν να κάνουν με ΤΑ-4 Skyhawk και Τ-45 Goshawk
-Η ικανότητα πτήσης με χαμηλή ταχύτητα χάρη στην ευθεία, μη οπισθοκλινή, πτέρυγα
-Η δυνατότητα μεταφοράς ικανού και ποικίλου πολεμικού φορτίου σε συνολικά έξι υποπτερυγικούς πυλώνες
-Το ενδεχομένως επαρκές υπόλοιπο δομικής ζωής (τα Τ-2Ε της ΠΑ δεν υφίστανται την καταπόνηση της «ελεγχόμενης συντριβής», όπως αποκαλείται η προσνήωση σε αεροπλανοφόρο)
-Η συσσωρευμένη εμπειρία δεκαετιών στη συντήρηση και αξιοποίηση του τύπου
-Η διαθεσιμότητα ανταλλακτικών
Από την άλλη στα κατά μιας τέτοιας ενέργειας πρέπει να αναφερθούν τα εξής:
– Πεπαλαιωμένη σχεδίαση που απαιτεί εντατικότερη συντήρηση
– Απαρχαιωμένα ηλεκτρονικά και άλλα βοηθήματα, η ανανέωση των οποίων ενέχει κόστος
– Περιορισμένη μεταφερόμενη ποσότητα πυρομαχικών για τα πολυβόλα (μόλις 100 βαο)
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για επαναφορά σε υπηρεσία των T-2 πρέπει να λάβει υπόψη της την ανάγκη εστιασμένου εκσυγχρονισμού των αεροσκαφών, σε συνάρτηση πάντα με τους σχεδιαζόμενους ρόλους και αποστολές για τις οποίες προορίζεται.
Προτάσεις αναβάθμισης
Στις προτάσεις μας για την αναβάθμιση/εκσυγχρονισμό του αεροσκάφους θα ληφθούν υπόψη όλοι οι προηγούμενοι παράγοντες, σε συσχέτιση πάντα με τους ρόλους και τις αποστολές που αυτό δύναται και προορίζεται να εκτελέσει. Έτσι λοιπόν έχουμε να προτείνουμε μια σειρά παρεμβάσεων στο αεροσκάφος, που με σχετικά λογικό κόστος, μπορεί να το αναμορφώσει σε μια πλήρως ικανή πλατφόρμα για την εκτέλεση συγκεκριμένων αποστολών. Είναι ευνόητο πως πριν τον όποιον εκσυγχρονισμό τα αεροσκάφη πρέπει να περάσουν από γενική συντήρηση/επισκευή και ίσως την εφαρμογή ενός «ελαφρού» προγράμματος SLEP για την επέκταση του χρονικού ορίου επιχειρησιακής και πτητικής τους εκμετάλλευσης.
Οι παρεμβάσεις στα αεροσκάφη θα αφορούν τα avionics, τον οπλισμό και γενικότερα τον εξοπλισμό τους.
Σαν πρώτο σκέλος της αναβάθμισης θα είχαμε να προτείνουμε την τοποθέτηση νέων ηλεκτρονικών συστημάτων (avionics) τα οποία θα έπρεπε να περιλαμβάνουν:
- Ραντάρ (ενδεικτικά το AN/APG-69 με κεραία AESA)
- Σύστημα IRST όπως το TacIRST
- Δέκτης Προειδοποίησης Radar [(RWR) ενδεικτικά ALR-66(V1) και Δέκτης Προειδοποίησης Επερχόμενου Πυραύλου [(MAW) όπως το AN/AAR-44B]
- Οθόνες MFD
- HUD
- Σύστημα INS/GPS
- Αρτηρίες μεταφοράς δεδομένων MIL-STD-1553 ή MIL-STD-1760
- Εκτοξευτής chaffs/flares (ενδεικτικά AN/ALE-40 ή AN/ALE-47)
- Υπολογιστής Ελέγχου Όπλων ή και Υπολογιστής Αποστολής
- Ασυρμάτους UHF/VHF Have Quick II και πιθανό σύστημα ζεύξης δεδομένων (datalink)
- TACAN/ILS
- Ραδιοϋψόμετρο
Κάποια από τα εν λόγω συστήματα είναι καινούργια ενώ κάποια άλλα θα προέλθουν από “ανακύκλωση” από παλιότερα μαχητικά της Π.Α. Για την προσθήκη ραντάρ και IRST ίσως χρειαστεί η τοποθέτηση νέου διηλεκτρικού κώνου-για την ιστορία η Π.Α μελετούσε την δεκαετία του 1980 την τοποθέτηση ελαφρού ραντάρ στα T-2E Buckeye.
Όπως μας δόθηκε η διαβεβαίωση στην DEFEA 2023 από τους εκπροσώπους της Miltech HELLAS S.A η εταιρεία δύναται απολύτως να φέρει εις πέρας παρόμοιο εγχείρημα, τουλάχιστον στον τομέα των οθονών, είτε με είτε χωρίς την συνέργεια της κατασκευάστριας εταιρείας. Απλώς, όπως μας λέχθηκε, στην δεύτερη περίπτωση το όλο πρόγραμμα θα χρειαστεί να καθυστερήσει ελαφρώς. Σημειώνεται εδώ ότι τα σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα είναι ελαφρύτερα και καταλαμβάνουν συνήθως λιγότερο χώρο από τα παλαιότερων γενεών αντίστοιχα.
Ρόλοι και αποστολές
Τα εκσυγχρονισμένα/αναβαθμισμένα T-2 Buckeye μπορούν να αξιοποιηθούν σε ποικιλία παλιών και νέων ρόλων που θα τους αποδώσει η διοίκηση. Μερικοί από αυτοί μπορεί να είναι:
1) Ως «αναχαιτιστικό» δεύτερης/τρίτης γραμμής κατά μη επανδρωμένων αεροχημάτων, μεγαλύτερου μεγέθους περιφερόμενων πυρομαχικών και βλημάτων αεροδυναμικής πλεύσης.
Ρόλος που έχει ήδη επιδειχθεί στην Ουκρανία και που του αεροσκάφος δύναται λόγω των αεροδυναμικών του χαρακτηριστικών (υψηλή υποηχητική ταχύτητα, χαμηλή ταχύτητα απώλεια στήριξης) να ανταπεξέλθει άριστα. Σημειώνεται εδώ πως κατά τη διάρκεια της επιχείρησης “ALLIED FORCE”, η τότε γιουγκοσλαβική αεροπορία χρησιμοποίησε εκτενώς αεροσκάφη J-22 Orao σε ρόλο αναχαίτησης ΝΑΤΟϊκών βλημάτων πλεύσης.
2) Ως αεροσκάφος Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης.
Τα T-2 Buckeye είχαν και κατά την διάρκεια της ευδόκιμης υπηρεσίας τους στην Π.Α ανάλογο ρόλο εν καιρώ πολέμου. Το αεροσκάφος θα μπορούσε να εξοπλιστεί με όπλα όπως βόμβες laser (LGB) τύπου Paveway I/II από το απόθεμα της Π.Α, ακόμα και με πιο σύγχρονα όπλα όπως ρουκέτες κατευθυνόμενες με laser, όπως η APKWS των 2,75’ ή και κάποια κατευθυνόμενη με laser έκδοση της Zuni των 5’ (εγχείρημα που βρίσκεται σαφώς μέσα στις δυνατότητες της ΕΑΒΙ). Βέβαια, είναι ευνόητο πως θα πρέπει να πιστοποιηθεί κάποιο ατρακτίδιο με καταδείκτη laser στο αεροσκάφος όπως το LANTIRN ALD, μια απλοποιημένη έκδοση του LANTIRN αποκλειστικά για στόχευση/κατάδειξη στόχων.
3)Ως αεροσκάφος δίωξης επιθετικών και μεταφορικών ελικοπτέρων, ελικοφόρων αεροσκαφών και μεταγωγικών αεροσκαφών.
Τα πτητικά χαρακτηριστικά του αεροσκάφους το καθιστούν ιδανικό υποψήφιο για την κάλυψη αυτής της αποστολής. Βέβαια θα απαιτηθεί ένα πρόγραμμα αναβάθμισης το οποίο θα εξασφαλίζει μεγαλύτερη αναχορηγία πυρομαχικών για τα πολυβόλα – π.χ. έως 400 βλήματα έκαστο με αναδιάταξη του εσωτερικού των ατρακτιδίων και πιστοποίηση βλημάτων ΑΙΜ-9 Sidewinder ή/και ΑΙΜ-92 Stinger.
3)Ως φορέας “stand-off” όπλων.
Είναι γνωστή η περίπτωση της Ουκρανίας όπου παλιές βόμβες ελεύθερης πτώσης FAB μετατρέπονται σε όπλα μακρού πλήγματος με την τοποθέτηση κατάλληλων συλλογών πτερυγίων, με καταστροφικά αποτελέσματα. Την δεκαετία του 2000 η Π.Α είχε δείξει έντονο ενδιαφέρον για μια αντίστοιχη συλλογή που μετατρέπει παλιές μη κατευθυνόμενες ή και κατευθυνόμενες βόμβες και άλλα πυρομαχικά σε όπλα “μακρού πλήγματος”.
Η εμπορική ονομασία της συλλογής ονομάζονταν Longshot και ήταν στην ουσία μια διάταξη πτερυγίων με ενσωματωμένο σύστημα GPS που μπορούσε να προσαρμοστεί σε βόμβες της σειράς Mk-, σε διασπορείς βομβιδίων CBU-87/97 και σε κατευθυνόμενες με laser βόμβες GBU-12/16 Paveway I/II επεκτείνοντας το βεληνεκές τους έως και 60 ν.μ, ανάλογα από το ύψος άφεσης. Τυχόν υιοθέτηση του από την Π.Α για τα T-2 επί τω προκειμένω, αλλά και για άλλα αεροσκάφη, θα εξακόντιζε τις επιχειρησιακές της δυνατότητες σε ποικιλία σεναρίων.
4)Ως αεροσκάφος υποστήριξης αποστολών CSAR και γενικότερα ειδικών επιχειρήσεων.
Το αεροσκάφος, λόγω των ιδιαίτερων αεροδυναμικών του χαρακτηριστικών, μπορεί να συνοδέψει ελικόπτερα που θα έχουν αναλάβει αποστολές CSAR ή ειδικών επιχειρήσεων, καθώς είναι δυνατόν να τα υποστηρίζει δια των όπλων του με κατασταλτικά/υποστηρικτικά πυρά, τόσο στην φάση της διείσδυσης, όσο και στην φάση της απαγκίστρωσης, ενώ μπορεί αν είναι εφοδιασμένο με μείζονα και ήσσονα βλήματα αερομαχίας (AIM-9 ή/και AIM-92) να αποτελέσει μια βασική πλατφόρμα προστασίας από εχθρικά μέσα εναέριας διώξεως.
5)Ως μέσο ηλεκτρονικού πολέμου
Στο οπλοστάσιο της Π.Α βρίσκονται οι διανομείς αεροφύλλων και θερμοβολίδων AN/ALE-39. Οι συγκεκριμένοι χρησιμοποιούνται από μαχητικά αεροσκάφη προκειμένου να δημιουργήσουν «διαδρόμους» ασφαλείς από τα μέσα επιτήρησης και ελέγχου του αντιπάλου, ώστε να διέλθουν ανενόχλητα τα εναέρια μέσα της Π.Α σε αποστολές κρούσης. Τα T-2 Buckeye προσφέρονται για την μεταφορά και χρήση τέτοιων συστημάτων, επ’ ωφελεία όχι μόνο της Π.Α αλλά ακόμα και της ΑΣ, στα πλαίσια μιας διακλαδικής συνέργειας. Μάλιστα αν προσαρμοστούν στο αεροσκάφος και ατρακτίδια με παρεμβολείς AN/ALQ-126B και AN/ALQ-162 (που μπορούν να ζητηθούν από τα αμερικανικά αποθέματα) το αεροσκάφος μετατρέπεται σε μια υπολογίσιμη πλατφόρμα Η/Π.
Επίλογος
Στο άρθρο μας προσπαθήσαμε να θίξουμε κάποιες παραμέτρους που αφορούν τα T-2 Buckeye και πιθανές προοπτικές επαναφοράς τους σε υπηρεσία με την Π.Α. Γνώμη μας είναι πως κανένα μέσο που έχει υπόλοιπο επιχειρησιακής ζωής δεν πρέπει να παροπλίζεται. Αν κάτι δείχνουν οι σύγχρονες συγκρούσεις είναι πως τίποτα δεν είναι αναξιοποίητο, όσο παλιό και αν είναι, οι δε αριθμοί εξακολουθούν να παίζουν κυρίαρχο ρόλο, παρά τα θρυλούμενα και κάποιους βολικούς μύθους που αναπτύχθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Σίγουρα κανείς μπορεί να κρίνει τις προτάσεις μας μαξιμαλιστικές – και ίσως και να είναι! -άποψη μας ωστόσο είναι μια ένοπλη δύναμη δεν έχει την πολυτέλεια να μην αξιοποιεί στο έπακρο κάθε μέσο που έχει στο δυναμικό της. Ας σκεφτούν κάποια στιγμή οι αρμόδιοι “εκτός του συνηθισμένου πλαισίου” και ας πράξουν τα δέοντα.