Φρέσκο συσκευασμένο σπανάκι, πίσω από 6 δηλητηριάσεις λόγω αλκαλοειδών τροπανίου.
Οι Ιταλικές Αρχές ενημέρωσαν σήμερα την Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για επικίνδυνα τρόφιμα RASFF, για σοβαρό κίνδυνο από συσκευασμένο φρέσκο σπανάκι. Σύμφωνα με την ειδοποίηση 6 άνθρωποι υπέστησαν τροφική δηλητηρίαση με συμπτώματα μυδρίασης, ζάλης, θολής όρασης και ξηροστομίας. Το δηλητηριώδες σπανάκι εξάγεται από την Ιταλία και στην Αλβανία. Σύμφωνα με την ενημέρωση στο RASFF το σπανάκι είναι μολυσμένο με αλκαλοειδή τροπανίου.
To Υπουργείο Υγείας της Ιταλίας ανακοίνωσε την ανάκληση μιας μεγάλης λίστας προϊόντων σπανακιού λόγω “παρουσίας τοξικών ζιζανίων”, πιθανότατα μανδραγόρα. Ο Μανδραγόρας περιέχει αλκαλοειδή τροπανίου. Παραγωγός όλου του ανακαλούμενου σπανακιού είναι οι AZIENDA AGRICOLA AMBRUOSI & VISCARDI .
Τα αλκαλοειδή τροπάνιου είναι φυσικές φυτικές ουσίες, που βρίσκονται σε μια μεγάλη ποικιλία φυτών. Περισσότερα από 200 διαφορετικά αλκαλοειδή τροπανίου είναι γνωστά όπως η ατροπίνη και η σκοπολαμίνη. Τα φυτά παράγουν αλκαλοειδή τροπανίου για να προστατευθούν από τα αρπακτικά (π.χ. έντομα).
Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από τροπανικά αλκαλοειδή είναι συνήθως ξηροστομία, μειωμένη σιελόρροια, θολή όραση, πιθανή διαστολή της κόρης του ματιού, ζάλη, διανοητική σύγχυση, αποπροσανατολισμός, παραισθήσεις και μειωμένη μυϊκή δύναμη. Το ιδιαίτερο με αυτή την τοξική ουσία είναι πως τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν αμέσως μετά την κατανάλωση (5 έως 30 λεπτά).
Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δημοσίευσε μια κατευθυντήρια τιμή σχετικά με την υγεία: αυτή η οξεία δόση αναφοράς (ARfD) είναι η ποσότητα μιας ουσίας ανά κιλό σωματικού βάρους που μπορεί να προσληφθεί μέσω τροφής με ένα γεύμα ή εντός μιας ημέρας χωρίς κίνδυνο για τους καταναλωτές. Για την ατροπίνη και τη σκοπολαμίνη, αυτή η οξεία δόση αναφοράς είναι 0,016 μg ανά κιλό σωματικού βάρους.
Επειδή τα αλκαλοειδή είναι άκρως τοξικά για τον άνθρωπο, όταν ανιχνεύονται σε τρόφιμα ακολουθεί ανάκληση των προϊόντων και ενημέρωση των καταναλωτών. Υπενθυμίζεται πως το καλοκαίρι του 2022 οι αρχές σε Βέλγιο, Γαλλία και Λουξεμβούργο προχώρησαν σε πολλές ανακλήσεις τροφίμων (κυρίως σνακ) λόγω αλκαλοειδών τροπανίου, τον Σεπτέμβριο του 2023 στην Πορτογαλία, σημειώθηκαν 209 τροφικές δηλητηριάσεις από ψωμί καλαμποκάλευρου λόγω τροπανικών αλκαλοειδών, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται αμέσως μετά την κατανάλωση έως και δύο ώρες αργότερα, στη Σλοβενία το 2003 αρρώστησαν 73 άνθρωποι από μολυσμένα προϊόντα φαγόπυρου, ενώ στην Αυστρία το 2006, επτά άτομα εμφάνισαν συμπτώματα δηλητηρίασης αφού κατανάλωσαν ένα πιάτο με κεχρί που ήταν μολυσμένο. Επίσης τον περασμένο Μάρτιο 22 χώρες –μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα– ενημερώθηκαν μέσω της Ευρωπαϊκής πύλης έγκαιρης ειδοποίησης RASFF για επικίνδυνο αλεύρι που παράγεται στην Γερμανία και περιείχε υψηλή ποσότητα σε αλκαλοειδή τροπανίου. Ένα επίσης σχετικά πρόσφατο περιστατικό δηλητηρίασης από αλκαλοειδή τροπανίου, συνέβη στη Γαλλία, όπου μια τετραμελής οικογένεια παρουσίασε σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα όπως διέγερση και παραισθήσεις μετά την κατανάλωση σπανακιού που αγοράστηκε από την αγορά, το οποίο διαπιστώθηκε ότι ήταν μολυσμένο με ατροπίνη και σκοπολαμίνη. Οι τέσσερις γυναίκες κατέληξαν στη μονάδα εντατικής θεραπείας νοσοκομείου στην ανατολική Γαλλία αφού έφαγαν φύλλα datura, όπως δήλωσε η γαλλική υπηρεσία ασφάλειας τροφίμων Anses.