Ερευνητές ρίχνουν φως στη διατροφική αξία και επικινδυνότητα του δημοφιλούς τροφίμου του Χαλοουίν.
Η κολοκύθα είναι ένα από τα παλαιότερα καλλιεργούμενα φυτά στον κόσμο και έχει τις ρίζες της στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Σήμερα, είναι γνωστές πάνω από 800 ποικιλίες, με τις κολοκύθες Hokkaido, Butternut και Spaghetti να είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς. Αυτό το ευπροσάρμοστο φρούτο έχει μόνιμη θέση στην κουζίνα, είτε σε σούπες, είτε στο φούρνο, είτε ακόμη και σε γλυκά πιάτα όπως η κλασική κολοκυθόπιτα.
Οι κολοκύθες δεν είναι μόνο δημοφιλή διακοσμητικά στοιχεία κατά την περίοδο του Χαλοουίν. Έχουν γίνει πλέον απαραίτητο κομμάτι της κουζίνας, ειδικά την εποχή του φθινοπώρου και του χειμώνα. Σύμφωνα με την Γερμανική Στατιστική Υπηρεσία, η καλλιέργεια κολοκύθας αυξήθηκε από 69.000 τόνους το 2012 σε 99.100 τόνους το 2021. Οι κολοκύθες αποτελούνται περίπου κατά 90% από νερό και περιέχουν μόνο περίπου 25 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια, γεγονός που τις καθιστά ένα τρόφιμο χαμηλής θερμιδικής αξίας.
Η περιεκτικότητά τους σε λιπαρά είναι επίσης πολύ χαμηλή. Παρ’ όλα αυτά, οι κολοκύθες είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, οι οποίες υποστηρίζουν την πέψη και προάγουν ένα μακράς διάρκειας αίσθημα κορεσμού. Περιέχουν επίσης δευτερογενείς φυτικές ουσίες, όπως το α- και β-καροτένιο και το λυκοπένιο.
Κάθε 100 γραμμάρια κολοκύθας περιέχουν κατά μέσο όρο 583 μg β-καροτένιο, αν και η περιεκτικότητα μπορεί να φτάσει τα 1.170 μg ανάλογα με τον τύπο της κολοκύθας. Οι κολοκύθες παρέχουν επίσης πολύτιμες βιταμίνες του συμπλέγματος Β και βιταμίνη.
H παρουσία φυτοφαρμάκων
Από τον Ιανουάριο του 2022 έως τα μέσα Σεπτεμβρίου 2024, το Γραφείο Χημικών και Κτηνιατρικών Ερευνών Στουτγάρδης εξέτασε συνολικά 41 κολοκύθες για υπολείμματα πάνω από 750 φυτοφαρμάκων και μολυσματικών ουσιών. Από αυτές, 24 κολοκύθες προέρχονταν από συμβατική καλλιέργεια και 17 από βιολογική καλλιέργεια.
Όσον αφορά τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, οι κολοκύθες συγκαταλέγονται μεταξύ των λαχανικών με σχετικά χαμηλά επίπεδα μόλυνσης. Αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην παχιά φλούδα πολλών ποικιλιών, η οποία χρησιμεύει ως προστατευτικό φράγμα.
Όπως αναμενόταν, οι κολοκύθες από βιολογική καλλιέργεια έχουν ελαφρώς λιγότερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων από τις συμβατικά καλλιεργούμενες κολοκύθες. Όλα τα επίπεδα που βρέθηκαν είναι σε ίχνη (λιγότερο από 0,01 mg/kg). Από αυτόν προκύπτει σαφώς ο μεγαλύτερος αριθμός ουσιών που ανιχνεύονται στις κολοκύθες συμβατικής καλλιέργειας. Βασικά, υπάρχουν δραστικές ουσίες από κάθε κατηγορία δραστικών συστατικών, δηλαδή εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα και βιοκτόνα.
Στη συμβατική καλλιέργεια κολοκύθας ανιχνεύθηκε συχνότερα το ζιζανιοκτόνο pendimethalin, το οποίο χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των ζιζανίων. Το μυκητοκτόνο azoxystrobin και το εντομοκτόνο flonicamid βρέθηκαν επίσης αρκετές φορές.
Για τον ρυθμιστή ανάπτυξης dikegulac προσδιορίστηκε περιεκτικότητα 0,014 mg/kg σε κολοκύθα Spaghetti από το 2022. Η δραστική ουσία dikegulac δεν έχει εγκριθεί στην ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005, ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ ένα γενικό ανώτατο όριο υπολειμμάτων 0,01 mg/kg.
Παρόλο που το επίπεδο υπολειμμάτων που ανιχνεύθηκε στο δείγμα είναι υψηλότερο από το νομικά καθορισμένο επίπεδο υπολειμμάτων, η υπέρβαση δεν είναι βέβαιη αφού ληφθεί υπόψη το εύρος της αναλυτικής διακύμανσης.
Στη κολοκύθα βιολογικής καλλιέργειας βρέθηκαν ίχνη των απαγορευμένων ουσιών dieldrin, heptachlor epoxide και DDT. Τα είδη της οικογένειας Cucurbitaceae είναι γνωστό ότι συσσωρεύουν αυτές τις ουσίες από το έδαφος. Λόγω των χαμηλών επιπέδων, μπορεί να υποτεθεί ότι αυτές δεν χρησιμοποιήθηκαν παράνομα, αλλά πιθανότατα προέρχονται από μολυσμένο έδαφος. Οι ουσίες αυτές δεν επιτρέπονται στη Γερμανία από τη δεκαετία του 1960/1970 και είναι δύσκολο να διασπαστούν στο περιβάλλον.
Συμπερασματικά, οι κολοκύθες δεν είναι μόνο γαστρονομικά ευπροσάρμοστες και υγιεινές, αλλά και ακίνδυνες όσον αφορά τα επίπεδα υπολειμμάτων. Η έρευνά μας δείχνει ότι οι κολοκύθες, τόσο οι συμβατικά όσο και οι βιολογικά καλλιεργούμενες, περιέχουν μόνο πολύ μικρές ποσότητες υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων.
Οι βιολογικές κολοκύθες προσφέρουν επίσης το πλεονέκτημα των ακόμη χαμηλότερων επιπέδων φυτοφαρμάκων. Συνολικά, οι κολοκύθες δεν είναι μόνο πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, αλλά και ένα ιδανικό συστατικό για το καθημερινό μενού όσον αφορά τα επίπεδα φυτοφαρμάκων.
