Ο καθηγητής Chris Elliott εξηγεί γιατί τα φυτικά έλαια συχνά εμπλέκονται σε απάτη με τρόφιμα.
Το τελευταίο χρόνο παρατηρούνται όλο και περισσότερα περιστατικά νοθευμένων ελαίων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Μπορεί οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η κλιματική αλλαγή να έχουν συμβάλλει στο να λέμε το … λάδι, «λαδάκι» και οι τιμές να έχουν εκτοξευτεί, ωστόσο η απάτη στα έλαια ανέκαθεν ήταν «ελκυστική» για τους επιτήδειους που προσβλέποντας στο κέρδος, έβαζαν σε δεύτερη την υγεία των καταναλωτών.
«Κατά τη γνώμη μου, τα φυτικά έλαια θα βρίσκονται πάντα στην κορυφή του καταλόγου με τα προϊόντα που εμπλέκονται σε απάτη τροφίμων», ισχυρίζεται ο καθηγητής Chris Elliott.
Και εξηγεί τους λόγους: «Πρώτα απ’ όλα, η ιστορία μας αποδεικνύει ότι έχουν υπάρξει πολλές περιπτώσεις απάτης που αφορούσαν έλαια, με κρούσματα ασθενειών, ακόμη και θανάτων. Σε ένα εξαιρετικό άρθρο ανασκόπησης που δημοσιεύθηκε πρόσφατα και το οποίο γράφτηκε από έναν από τους διδακτορικούς μου φοιτητές, αναφέρονται λεπτομέρειες για 36 διαφορετικά περιστατικά απάτης και μόλυνσης φυτικών ελαίων που οδήγησαν σε εκατοντάδες θανάτους, ακόμη και παιδιών.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι τα ίδια τα έλαια μπορούν σχετικά εύκολα να αναμειχθούν με φθηνότερα έλαια ή και να υποκατασταθούν πλήρως κατά τα στάδια της επεξεργασίας. Οι επιτήδειοι θα εργαστούν σκληρά για να πετύχουν το σωστό χρώμα του λαδιού, ώστε να μη βάλουν σε υποψία τους αγοραστές.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι αντιμετωπίζουμε όλο και περισσότερα ζητήματα ελλείψεων και αλλαγών στη νομοθεσία. Η εισβολή στην Ουκρανία, το μεγαλύτερο παραγωγό ηλιελαίου στον κόσμο, έχει επηρεάσει μαζικά τον γεωργικό τομέα και τις εξαγωγικές αγορές. Επιπλέον, η κλιματική κρίση έχει οδηγήσει σε μεγάλη μείωση της παραγωγής ελαιολάδου. Και οι δύο αυτοί παράγοντες επέτρεψαν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές αυτών των τύπων ελαίων. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, πολύ πρόσφατα, αναφέρθηκε μια μεγάλης κλίμακας απάτη κατά την οποία οι ιταλικές αρχές δέσμευσαν «ψεύτικο» ελαιόλαδο, αξίας σχεδόν ενός εκατομμυρίου ευρώ.
Αν και δεν αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο άρθρο, είμαι πεπεισμένος ότι πιθανότατα εμπλέκονται συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος στη συγκεκριμένη απάτη. Η απαγόρευση του φοινικέλαιου που συνδέεται με την αποψίλωση των δασών, και έχει ως στόχο να συμβάλει στην προστασία από την περιβαλλοντική καταστροφή, είναι πιθανό να δώσει περαιτέρω ευκαιρίες για απάτες.
Μια άλλη πολύ ανησυχητική αναφορά για δυνητικά τοξικά φυτικά έλαια που φτάνουν στην αγορά αναφέρθηκε πρόσφατα στην Κίνα. Υποστηρίζεται ότι μια μεγάλη μεταφορική εταιρεία χρησιμοποιούσε βυτιοφόρα που είχαν προηγουμένως μεταφέρει τοξικά χημικά για τη μεταφορά μαγειρικών ελαίων χωρίς να έχουν καθαριστεί κατάλληλα. Αυτό περιγράφηκε ως «κοινό μυστικό» στη βιομηχανία, καθώς η πρακτική αυτή ήταν διαδεδομένη. Οι κινεζικές αρχές ερευνούν τώρα τις αναφορές, καθώς το σκάνδαλο παίρνει διαστάσεις στην χώρα, λόγω των αναφορών που γίνονται viral σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Το σκάνδαλο έχει πλέον εξαπλωθεί και στην Αυστραλία, καθώς εισάγει μαγειρικά έλαια από την Κίνα. Αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν τέτοιες διαδεδομένες πρακτικές να περνούν απαρατήρητες από τις αρχές. Η Κίνα έχει εργαστεί τόσο σκληρά για να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών μετά τη μελαμίνη του 2008, και αυτό το σκάνδαλο θα μπορούσε να έχει δραματικές επιπτώσεις σε αυτή την εύθραυστη εμπιστοσύνη στο κινεζικό σύστημα τροφίμων.
Όσον αφορά το τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις για να προσπαθήσουν να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τους πελάτες τους από την αγορά νοθευμένων ελαίων, υπάρχει σαφής πορεία δράσης. Η διενέργεια κατάλληλων για το σκοπό αυτό ελέγχων ανίχνευσης απάτης και προγραμμάτων δοκιμών προϊόντων. Και τα δύο συνεπάγονται πρόσθετο κόστος για την επιχείρησή, αλλά κατά την άποψή μου είναι απαραίτητα για την προστασία της δικής τους φήμης και την ασφάλεια των καταναλωτών», καταλήγει ο καθηγητής.
Είναι δύσκολο να ξέρουμε τι μας περιμένει ανά πάσα στιγμή, αλλά ένα σκάνδαλο που αφορά τα φυτικά έλαια δεν είναι ποτέ τόσο μακριά…
Με πληροφορίες από το www.newfoodmagazine.com