Αναφορά στην έκθεση του ευρωπαϊκού ACN για τα δηλητηριώδη πατατάκια που έχουν διανεμηθεί σε 23 χώρες.
To Δίκτυο Προειδοποίησης και Συνεργασίας (ACN) της ΕΕ δημοσίευσε πρόσφατα την έκθεση σχετικά με τις προειδοποιήσεις ασφάλειας τροφίμων και απάτης τροφίμων που ανταλλάχθηκαν μεταξύ των χωρών μελών το 2023. Η έκθεση αναφέρει τις ειδοποιήσεις που απασχόλησαν περισσότερο τις χώρες της ΕΕ τη χρονιά που πέρασε σε θέματα ασφάλειας και απάτη τροφίμων, όπως ότι τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά από την Τουρκία είχαν τις μεγαλύτερες προειδοποίησες για σοβαρό κίνδυνο, ότι τα πιο επικίνδυνα οικιακά σκεύη είναι τα κινέζικα και πως τα περισσότρα προϊοντα με σαλμονέλα είναι προέλευσης Πολωνίας.
Ωστόσο στην έκθεση γίνεται και ιδιαίτερη μνεία σε ξεχωριστό κεφάλαιο για τα επικίνδυνα πατατάκια hot chip challenge που προκαλούν οξεία δηλητηρίαση.
Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ το 2023, παρατηρήθηκε μια αύξηση της παγκόσμιας δημοτικότητας των τσιπς με καψαϊκίνη, που εμποτίζονται με έντονα πικάντικες σάλτσες και εκχυλίσματα τσίλι που προέρχονται από πιπεριές. Η καψαϊκίνη, είναι η χημική ένωση που βρίσκεται στις πιπεριές και άλλα καυτερά συστατικά, όπως το πιπέρι και δημιουργεί αυτή την αίσθηση καψίματος στη γλώσσα μας. Είναι ένα χημικό ερεθιστικό και νευροτοξίνη για τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, και προκαλεί αίσθηση καψίματος σε οποιονδήποτε ιστό με τον οποίο έρχεται σε επαφή.
Μια εταιρεία με έδρα το Τέξας εισήγαγε την «πρόκληση ενός τσιπ» η οποία περιελάμβανε την κατανάλωση σε ένα από τα ατομικά τυλιγμένα πικάντικα πατατάκια τορτίγια. Αυτό εξελίχθηκε σε μια διεθνή τάση όπου οι άνθρωποι βιντεοσκοπούσαν τους εαυτούς τους να προσπαθούν να φάνε το προϊόν και μοιράζονταν τα βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα.
Με την κατανάλωση αυτού του προϊόντος, που πωλούνται σε ένα κουτί σε σχήμα φέρετρου με ένα κόκκινο κρανίο, ανεπιθύμητες αντιδράσεις όπως ναυτία, εμετός, υψηλή αρτηριακή πίεση, κάψιμο στα μάτια και ερεθισμός των βλεννογόνων μπορεί να εμφανιστούν και μάλιστα στην ΕΕ πολλά παιδιά και έφηβοι υπέστησναν οξεία δηλητηρίαση συμμετέχοντας στην πρόκληση. Παρά τις επιπτώσεις αυτές, το προϊόν δεν θεωρείται παράνομο καθώς περιέχει συστατικά που επιτρέπονται για χρήση σε τρόφιμα.
Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο θάνατος ενός παιδιού στις Ηνωμένες Πολιτείες συνδέθηκε με την κατανάλωση ενός από τα τσιπς τορτίγιας. Η εταιρεία ανέφερε στο δελτίο τύπου της ότι στην ετικέτα αναφέρεται σαφώς ότι πρέπει να καταναλώνεται μόνο από ενήλικες. Πρόκειται για τον Harris Wolobah, ο οποίος σύμφωνα με την μητέρα του Lois Wolobah, έφαγε το τσιπ στο σχολείο και μετά πήγε στη νοσοκόμα του σχολείου με στομαχόπονο. Η Wolobah είπε ότι ο Χάρις – μαθητής Β΄ Γυμνασίου στη Μασαχουσέτη – λιποθύμησε στο σπίτι εκείνο το απόγευμα. Ο θάνατός του διαπιστώθηκε στο νοσοκομείο αργότερα την ίδια μέρα.
Τον Οκτώβριο, η Ελβετία εξέδωσε κοινοποίηση RASFF που προκλήθηκε από ευρήματα 9300 mg/kg καψαϊκινοειδών στα καυτερά τσιπς τορτίγιας που παρασκευάστηκαν από τσεχική εταιρεία. Με βάση την ελβετική αξιολόγηση κινδύνου, 6000 mg/kg καψαϊκινοειδών, είναι η μέγιστη εκτιμώμενη τιμή για κατανάλωση από υγιή ενήλικα με σωματικό βάρος 60 kg. Εντός δύο εβδομάδων, η Γερμανία διαβίβασε αναλυτικές εκθέσεις με ευρήματα μεταξύ 4000 και 15000 mg/kg καψαϊκινοειδών σε διάφορα δείγματα. Λόγω της σημαντικής διακύμανσης των επιπέδων των καψαϊκινοειδών, η ταυτόχρονη κατανάλωση ολόκληρου του προϊόντος μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την υγεία. Είναι ενδιαφέρον πως η lebensmittelwarnung, έχει εκδώσει πέντε ειδοποιήσεις για τα συγκεκριμένα πατατάκια.
Οι αρμόδιες αρχές της Τσεχίας δήλωσαν ότι οι καταναλωτές είναι επαρκώς ενημερωμένοι για την ακραία πικάντικη γεύση του προϊόντος από τον κατασκευαστή, τονίζοντας ότι κάθε συσκευασία περιέχει ακόμη και γάντια για να πιάνεται το καυτερό σνακ. Ωστόσο, οι γερμανικές αρχές επισήμαναν ότι η προειδοποίηση στην αγγλική γλώσσα δεν ήταν επαρκής.
Σύμφωνα με την ιταλική αντιμονοπωλιακή αρχή, το ειδικό μάρκετινγκ που χρησιμοποιείται για την αύξηση της ελκυστικότητας και των πωλήσεων του προϊόντος οδήγησε ιδίως τους νεαρούς καταναλωτές να αγνοήσουν τις προειδοποιήσεις.
Κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, διαπιστώθηκε ότι το προϊόν διανεμήθηκε μέσω πολλών ευρωπαϊκών χονδρεμπόρων σε 23 χώρες της ΕΕ και σε τρεις χώρες εκτός ΕΕ, ενώ ήταν επίσης διαθέσιμο για διαδικτυακή πώληση. Στις 27 Νοεμβρίου, η Τσεχική Δημοκρατία ανέφερε την αναστολή της διάθεσης του προϊόντος στην αγορά.
Μια νέα συσκευασία με την ονομασία «Hot Chip Challenge 2,8g New Recipe» που περιείχε χαμηλότερη περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη τέθηκε στην αγορά στη συνέχεια, αλλά τα αρχικό προϊόν εξακολούθησε να διατίθεται όπως δείχνουν οι ανακλήσεις που έγιναν το 2024.
Στην Ελλάδα τα επικίνδυνα πατατάκια ανακλήθηκαν από τον ΕΦΕΤ τον Ιανουάριο του 2024 κατόπιν ειδοποίησης από το σύστημα RASFF και στη Γαλλία τον Μάρτιο του 2024, και ακολούθησε η Δανία τον περασμένο Ιούλιο.