Οι εμπειρογνώμονες της EFSA και του ECDC λένε ότι απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για τον εντοπισμό της προέλευσης της μόλυνσης
Απανωτά είναι τα περιστατικά μολυσμένου με listeria monocytogenes σολομού που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Πριν από λίγες ημέρες οι Αρχές της Ιρλανδίας έστειλαν επείγον σήμα σε 5 χώρες μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα, για σοβαρό κίνδυνο από τον καπνιστό σολομό μάρκας GUYADER που μπορεί να προκαλέσει από σοβαρή μέχρι θανατηφόρα τροφική δηλητηρίαση.
Τη συγκεκριμένη μάρκα και συγκεκριμένα το προϊόν με το όνομα Guyader L’esprit de la Mer ανακάλεσε την προηγούμενη εβδομάδα και η Γαλλία.
Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο ο ΕΦΕΤ ανακάλεσε από την αγορά καπνιστή πέστροφα και καπνιστό χέλι καθώς μετά από αναλύσεις βρέθηκε ότι ήταν μολυσμένα με Listeria monocytogenes. Και τα δύο προϊόντα παράγονται από ελληνικές εταιρείες. Αντίστοιχα το Ιούνιο οι Ισπανικές αρχές ανακάλεσαν 15 μάρκες καπνιστού σολομού μολυσμένου με το ίδιο παθογόνο βακτήριο.
Το νέο κρούσμα αφορά την εταιρεία Vasco & Company Seafood LLC, η οποία ανακαλεί φιλέτα καπνιστού σολομού Ατλαντικού, της μάρκας Filet Royal, επίσης λόγω μόλυνσης με Listeria monocytogene. Ο εμπλεκόμενος σολομός διανεμήθηκε στο Κεμπέκ του Καναδά. Είναι συσκευασμένος σε πλαστικό με μπλε περίγραμμα και ζυγίζει 170 g. Σημειώνεται με τον αριθμό παρτίδας 399417.
Η ανάκληση έγινε μετά τα αποτελέσματα δοκιμών από την Καναδική Υπηρεσία Επιθεώρησης Τροφίμων. Μέχρι τη δημοσίευση της ειδοποίησης ανάκλησης, δεν υπήρχαν επιβεβαιωμένες αναφορές ασθενειών που σχετίζονται με το προϊόν.
Σχετικά με τις λοιμώξεις από Listeria monocytogenes
Η Listeria monocytogenes είναι ένα πανταχού παρόν βακτήριο, ευρέως διαδεδομένο στη φύση, πολύ ανθεκτικό στο περιβάλλον και τις χαμηλές θερμοκρασίες (ψυγείο) και συχνά είναι πολύ δύσκολο να εξαλειφθεί σε εγκαταστάσεις παραγωγής τροφίμων. Η κύρια οδός μετάδοσης στον άνθρωπο είναι η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμω , ιδιαίτερα έτοιμων προς κατανάλωση τροφών στο ψυγείο με σχετικά μεγάλη διάρκεια ζωής, όπως τα καπνιστά ψάρια, τα προϊόντα κρέατος που έχουν υποστεί θερμική επεξεργασία και τα μαλακά τυριά.
Τρόφιμα που έχουν μολυνθεί με Listeria monocytogenes μπορεί να μην φαίνονται ή να μυρίζουν χαλασμένα, αλλά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές και μερικές φορές απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις. Όποιος έχει φάει οποιοδήποτε από το προϊόν που ανακαλείται και έχει αναπτύξει συμπτώματα μόλυνσης από Listeria θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική θεραπεία και να ενημερώσει τους γιατρούς του σχετικά με την πιθανή έκθεση στη Listeria.
Επίσης, όποιος έχει φάει κάποιο από τα προϊόντα που ανακαλούνται θα πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση για συμπτώματα τις επόμενες εβδομάδες, επειδή μπορεί να χρειαστούν έως και 70 ημέρες μετά την έκθεση για να εμφανιστούν τα συμπτώματα λιστερίωσης.
Τα συμπτώματα της λοίμωξης από Listeria μπορεί να περιλαμβάνουν εμετό, ναυτία, επίμονο πυρετό, μυϊκούς πόνους, σοβαρό πονοκέφαλο και δυσκαμψία του αυχένα. Απαιτούνται ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση λοιμώξεων από Listeria, οι οποίες μπορούν να μιμηθούν άλλες ασθένειες.
Οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα όπως οι καρκινοπαθείς που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο σοβαρών ασθενειών, απειλητικών για τη ζωή λοιμώξεων, άλλων επιπλοκών και θανάτου. Αν και οι μολυσμένες έγκυες γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν μόνο ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, οι λοιμώξεις τους μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρο τοκετό, μόλυνση του νεογνού ή ακόμα και θνησιγένεια.
Παγκόσμιος συναγερμός
Εθνικές και διεθνείς έρευνες είχαν ήδη αποκαλύψει την επίμονη παρουσία του στελέχους Listeria στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής ψαριών. Η ανάλυση των γονιδιωματικών δεδομένων είχε επισημάνει μια στενή συσχέτιση μεταξύ των περιπτώσεων ασθένειας και συγκεκριμένων μολυσμένων προϊόντων, αλλά το ακριβές σημείο μόλυνσης παραμένει ασαφές.
Οι υγειονομικές αρχές απάντησαν με σειρά ενεργειών με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης της επιδημίας. Επιθεωρήσεις, ανακλήσεις μολυσμένων προϊόντων και βελτιώσεις στα πρωτόκολλα καθαρισμού και ασφάλειας, αλλά η αδυναμία πλήρους εντοπισμού και ελέγχου των σημείων μόλυνσης εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση. Δεν κερδήθηκε, όπως αποδεικνύεται από την τελευταία περίπτωση των Άλπεων. Και οι δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων ECDC ακούγονται προφητικές : «Μπορεί να εμφανιστούν νέα κρούσματα στις ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα σε ευάλωτα άτομα, μέχρι να εντοπιστούν σημεία μόλυνσης και να εφαρμοστούν διορθωτικά μέτρα».
Η Listeria monocytogenes αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια των τροφίμων και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται προσεκτικά για την παρουσία της σε έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα (RTE), συμπεριλαμβανομένου του καπνιστού σολομού. Ενώ το κάπνισμα προοριζόταν αρχικά για παράταση της διάρκειας ζωής, οι αλλαγές στην προτίμηση των καταναλωτών οδήγησαν σε ελαφρύτερα αλατισμένα και καπνιστά προϊόντα, τα οποία επιτρέπουν τη μικροβιακή επιβίωση και ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ μια κατηγορία προϊόντων που έχει αναγνωριστεί ως πιθανός φορέας του L. monocytogenes είναι τα καπνιστά προϊόντα θαλασσινών, ιδίως τα καπνιστά ιχθύδια. Αυτό αντικατοπτρίζει έναν συνδυασμό παραγόντων που σχετίζονται με αυτή την κατηγορία προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της σχετικά υψηλής επικράτησης της αρχικής μόλυνσης (δηλ, επικράτηση αμέσως μετά την τελική συσκευασία), την ικανότητα του προϊόντος να υποστηρίζει την ανάπτυξη του του βακτηρίου, μια διαδικασία παραγωγής που έχει πολλαπλές ευκαιρίες μόλυνσης ή επαναμόλυνση, και παρατεταμένη διάρκεια ζωής σε συνθήκες ψύξης.
Αυτό επιδεινώνεται περαιτέρω από την πανταχού παρούσα παρουσία του βακτηρίου σε περιβάλλοντα επεξεργασίας τροφίμων, την ικανότητά του να αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες ψύξης και τη σχετική αντοχή του στη θέρμανση, στα όξινα περιβάλλοντα, στα αυξημένα άλατα και στις ανασταλτικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των μικροοργανισμών που μεταδίδονται με τα τρόφιμα.
Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτός ο παθογόνος μικροοργανισμός εμφανίζεται στα καπνιστά ψάρια σε σχετικά υψηλές ποσοστό επικράτησης . Οι πρώτες έρευνες για τον επιπολασμό του L. monocytogenes σε καπνιστά θαλασσινά έδειχνε ότι η παρουσία του, τουλάχιστον σε χαμηλά επίπεδα, ήταν συχνή – τα ποσοστά απομόνωσης των > 10% δεν ήταν ασυνήθιστα. Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα χρόνια οι έρευνες έδειξαν ότι ο μέσος επιπολασμός του L monocytogenes κυμαίνεται μεταξύ 0 και 6%, αν και περιστασιακά παρατηρούνται αναφορές υψηλού επιπολασμού σε συγκεκριμένες τοποθεσίες ή ψάρια.
Πώς θα προστατευτούμε
Οι εμπειρογνώμονες της EFSA και του ECDC λένε ότι απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για τον εντοπισμό της προέλευσης της μόλυνσης. Οι ειδικοί συνιστούν επίσης την τήρηση καλών πρακτικών παραγωγής, κανόνων υγιεινής και αποτελεσματικού ελέγχου της θερμοκρασίας σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής, διανομής και αποθήκευσης τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων και των νοικοκυριών. Συνιστάται στους καταναλωτές να διατηρούν χαμηλές τις θερμοκρασίες ψυγείου για να εμποδίσουν την πιθανή ανάπτυξη βακτηρίων όπως η λιστέρια που μπορεί να υπάρχουν σε παρασκευασμένα τρόφιμα.
