Παράνομα και επικίνδυνα, ακόμα και ακριβά μακιγιάζ και καλλυντικά στην Ευρώπη – Έρευνα του ECHA.
Ένα πιλοτικό πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων ECHA, διαπίστωσε ότι το 6% των επιθεωρούμενων καλλυντικών προϊόντων, είναι παράνομα και περιέχουν επικίνδυνες ουσίες που απαγορεύονται βάσει των κανονισμών POPs και REACH.
Οι αρχές σε 13 ευρωπαϊκές χώρες έλεγξαν σχεδόν 4.500 καλλυντικά προϊόντα, εξετάζοντας κυρίως τον κατάλογο των συστατικών, για την παρουσία υπερφθοροοκτανοϊκού οξέος (PFOA), υπερφθοροκαρβοξυλικών οξέων μακράς αλυσίδας (PFCA) και συναφών ουσιών, καθώς και κυκλικών σιλοξανών D4 και D5. Οι αρχές διαπίστωσαν ότι 285 από τα επιθεωρημένα καλλυντικά περιείχαν επικίνδυνες χημικές ουσίες των οποίων η χρήση απαγορεύεται στα προϊόντα αυτά. Οι έλεγχοι έγιναν κυρίως με τον έλεγχο του καταλόγου των συστατικών – μέτρα που μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν και από τους καταναλωτές. Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι ουσίες που υπόκεινται σε περιορισμούς βρέθηκαν σε διαφορετικούς τύπους καλλυντικών προϊόντων, από διάφορους πωλητές και σε όλες τις κατηγορίες τιμών.
Οι επικίνδυνες ουσίες που εντοπίστηκαν ήταν:
- Διμεθικόνη υπερφθορονυλίου
- Περφθοροοκτυλαιθυλοτριαιθοξυσιλάνιο το οποίο βοηθά στη διασφάλιση της ρευστότητας των στερεών σωματιδίων και περιορίζει τη συσσώρευσή τους σε καλλυντικά προϊόντα σκόνης ή καλλυντικά σκληρής μάζας.
- διμεθικόνη perfluorononylethyl carboxydecyl PEG-10 και
- Κυκλοπεντασιλοξάνη (D5), κυκλομεθικόνη (μείγμα D4, D5 και D6), κυκλοτετρασιλοξάνη (D4).
Οι ουσίες αυτές δεν επιτρέπονται στα καλλυντικά επειδή έχουν χαρακτηριστεί ως έμμονοι οργανικοί ρύποι (POPs) ή (πολύ) έμμονοι, (πολύ) βιοσυσσωρεύσιμοι και τοξικοί (PBT/vPvB) που επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Η χρήση τους απαγορεύεται βάσει της Σύμβασης της Στοκχόλμης για τους POPs ή περιορίζεται βάσει του κανονισμού REACH.
Η διμεθικόνη υπερφθορονυλ βρέθηκε κυρίως σε eyeliners και κραγιόν, σε μορφή μολυβιού ή κραγιόν. Σύμφωνα με τον Environmental Working Group, το perfluorononyl dimethicone ανήκει στην κατηγορία των PFAS και κατηγoρείται για πρόκληση καρκίνου, αλλεργίας και αναπτυξιακής και αναπαραγωγικής τοξικότητας. Το συστατικό μπορεί να βρεθεί κυρίως σε eye liner και κραγιόν.
Αν και ο ECHA δεν έδωσε στη δημοσιότητα τις μάρκες των καλλυντικών, δείτε ΕΔΩ ποια κραγιόν περιέχουν την επικίνδυνη ουσία (προϊόντα της μάρκας πωλούνται και στην Ελλάδα) και ΕΔΩ τα eye liner σύμφωνα με τη λίστα του EWG των ΗΠΑ (στη λίστα με τα eyeliner υπάρχουν και μάρκες που πωλούνται στη χώρα μας). Perfluorononyl dimethicone περιέχουν επίσης προϊόντα για styling μαλλιών. Οι D4 και D5 βρέθηκαν σε μαλακτικά μαλλιών και μάσκες μαλλιών.
Η διμεθικόνη perfluorononyl αποικοδομείται σε PFOA και υπερφθοροκαρβοξυλικά οξέα μακράς αλυσίδας. Η PFOA και τα σιλοξάνια, D4 και D5, διασπώνται αργά στο περιβάλλον και συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Το PFOA δεν είναι μόνο ανθεκτικό στο περιβάλλον, αλλά και τοξικό για την αναπαραγωγή και ύποπτο για πρόκληση καρκίνου. Το D4 είναι επίσης ύποπτο για βλάβη της γονιμότητας.
Δράσεις των αρχών
Οι αρχές επιβολής της νομοθεσίας έχουν λάβει μέτρα για την απομάκρυνση των μη συμμορφούμενων προϊόντων από την αγορά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το πρώτο βήμα ήταν η έκδοση γραπτών συμβουλών για να καθοδηγήσουν τους προμηθευτές σχετικά με τον τρόπο συμμόρφωσης με το νόμο. Κατά τη στιγμή της σύνταξης της έκθεσης, οι έρευνες βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη στις μισές περίπου περιπτώσεις.
Ιστορικό
Ο ECHA είναι υπεύθυνος για τους κανονισμούς REACH και POPs που ισχύουν και για τα μείγματα καλλυντικών. Το εν λόγω πιλοτικό έργο επικεντρώθηκε στην επιβολή των PFCAs και των συναφών ουσιών, PFOA και D4/D5 στα καλλυντικά. Το έργο συμβάλλει στην εναρμονισμένη επιβολή του ολοκληρωμένου ελέγχου των χημικών ουσιών στα καλλυντικά σύμφωνα με τους κανονισμούς POPs και REACH. Οι επιθεωρήσεις αυτού του πιλοτικού έργου επιβολής διενεργήθηκαν μεταξύ Νοεμβρίου 2023 και Απριλίου 2024 σε 13 χώρες του ΕΟΧ.
