Ο κρίσιμος ρόλος της επιστήμης των τροφίμων για να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για την ανθρωπότητα.
Τα τρόφιμα είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και απαραίτητους πόρους στον πλανήτη μας. To γιατί είναι αυτονόητο… διότι τα τρόφιμα είναι βασική ανάγκη των ανθρώπων και χωρίς αυτά δεν μπορούμε να γεννηθούμε να αναπτυχθούμε και να ζήσουμε.
Τι είναι όμως η επιστήμη τροφίμων και ποιος είναι ο λόγος που τις τελευταίες δεκαετίες ακούγεται τόσο πολύ ενώ παλαιότερα δεν την γνωρίζαμε καν; Η επιστήμη των τροφίμων δεν είναι νέα. Η κατανόησή μας για τη θρεπτική αξία, τις τροφικές αλλεργίες και τις ημερομηνίες λήξης είναι όλα χάρη στην επιστήμη των τροφίμων. Όπως και σε άλλους τομείς και η επιστήμη τροφίμων είναι ανάγκη να εξελιχθεί προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για την ανθρωπότητα. Χρησιμοποιώντας τεχνολογία και επιστημονικές αρχές από πολλούς τομείς όπως η βιολογία και η χημεία, οι επιστήμονες τροφίμων μπορούν να κάνουν τα τρόφιμα ευκολότερα στην καλλιέργεια, ασφαλή και πιο υγιεινά.
Επιπλέον ο κόσμος θα χρειαστεί να παράγει 70% περισσότερα τρόφιμα μέχρι το 2050 για να θρέψει έναν εκτιμώμενο πληθυσμό 9,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών. Οι επιστήμονες τροφίμων καλούνται να κλείσουν το χάσμα μεταξύ των τροφίμων που θα χρειαστούμε και των τροφίμων που διατίθενται σήμερα, μέσω βιώσιμων μεθόδων παραγωγής τροφίμων, βελτίωσης της ασφάλειας των τροφίμων και ενίσχυσης της θρεπτικής αξίας.
Τι είναι η Επιστήμη των Τροφίμων;
Η επιστήμη των τροφίμων είναι ένας πολυεπιστημονικός τομέας που εστιάζει στην επίλυση προβλημάτων του πραγματικού κόσμου σχετικά με την παραγωγή τροφίμων. Οι σύγχρονοι καταναλωτές θέλουν ασφαλή, θρεπτικά και εύκολα διαθέσιμα τρόφιμα. Οι επιστήμονες τροφίμων βοηθούν τους αγρότες, τα παντοπωλεία και άλλες επιχειρήσεις να ικανοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις. Η επιστήμη των τροφίμων περιλαμβάνει τη μελέτη για:
- Σύνθεση τροφής
- παρασκευή
- Επεξεργασία
- Συντήρηση και
- Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία
Τύποι Επιστήμης Τροφίμων
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τομείς της επιστήμης των τροφίμων. Οι επιστήμονες τροφίμων συνήθως επιλέγουν έναν τομέα για να ειδικευτούν, αλλά υπάρχει κάποια επικάλυψη μεταξύ των υποτομέων.
- Χημεία Τροφίμων: Ένα μεγάλο μέρος της επιστήμης των τροφίμων κατανοεί τη μοριακή δομή των τροφίμων που καταναλώνουμε.
- Τεχνολογία Τροφίμων: Ένα σημαντικό κομμάτι στον αγωγό παραγωγής τροφίμων, οι μηχανικοί τροφίμων εξερευνούν διαδικασίες από τα υλικά που μπαίνουν στη συσκευασία μας έως τον τρόπο διατήρησης της φρεσκάδας στα συστατικά.
- Μικροβιολογία Τροφίμων: Οι μικροβιολόγοι τροφίμων μελετούν μικρόβια, παθογόνα και άλλους μικροοργανισμούς που υπάρχουν στα τρόφιμα.
- Αισθητηριακή Ανάλυση: Αυτός ο υποτομέας της επιστήμης των τροφίμων εστιάζει στην αξιολόγηση των τροφίμων με βάση τις πέντε αισθήσεις – γεύση, αφή, όσφρηση, ακοή και όραση.
Eπίσης το 2009, το Foodomics ορίστηκε ως «ένας κλάδος που μελετά τους τομείς Τροφίμων και Διατροφής μέσω της εφαρμογής και ενσωμάτωσης προηγμένων τεχνολογιών -omics για τη βελτίωση της ευημερίας, της υγείας και των γνώσεων του καταναλωτή». Η Foodomics απαιτεί τον συνδυασμό χημείας τροφίμων, βιολογικών επιστημών και ανάλυσης δεδομένων. Το Foodomics βοηθάει πολύ τους επιστήμονες στον τομέα της επιστήμης των τροφίμων και της διατροφής να αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση σε δεδομένα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την ανάλυση των επιπτώσεων των τροφίμων στην ανθρώπινη υγεία κ.λπ. Πιστεύεται ότι είναι ένα ακόμη βήμα προς την καλύτερη κατανόηση της ανάπτυξης και της εφαρμογής τεχνολογίας και τροφίμων. Επιπλέον, η μελέτη της foodomics οδηγεί σε άλλους υποεπιστημονικούς κλάδους omics, συμπεριλαμβανομένης της nutrigenomics που είναι η ενσωμάτωση της μελέτης της διατροφής, των γονιδίων και της omics.
Συνεπώς οι επιστήμονες τροφίμων είναι ή Τεχνολόγοι Τροφίμων, ή Χημικοί γεύσης, είτε Ειδικοί ποιοτικού ελέγχου, ή Μικροβιολόγοι Τροφίμων, αισθητηριακοί αναλυτές είτε, τέλος, Ερευνητικοί επιστήμονες.
Ακολουθούν οι έξι κύριοι λόγοι για τους οποίους η επιστήμη των τροφίμων είναι σημαντική τώρα και στο μέλλον.
Ενίσχυση της ασφάλειας των τροφίμων
Η ασφάλεια και η ποιότητα των τροφίμων θα συνεχίσουν να παραμένουν βασικό μέρος της βιωσιμότητας καθώς η Γη θερμαίνεται. Τα θέματα ασφάλειας των τροφίμων που αντιμετωπίζονται από επιστήμονες τροφίμων περιλαμβάνουν:
- Μείωση των κρουσμάτων τροφιμογενών ασθενειών
- Βελτίωση της διάρκειας ζωής των τροφίμων
- Δημιουργία ασφαλούς συσκευασίας
Η τεχνολογία τροφίμων βελτιώνεται συνεχώς με τρόπους που ενισχύουν την ασφάλεια των τροφίμων. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ενέργεια υψηλής πίεσης για να αποστειρώσουν τα τρόφιμα.
Βελτίωση της Διατροφικής Ποιότητας
Οι επιστήμονες άρχισαν να κατανοούν πραγματικά τη διατροφή μόλις τον περασμένο αιώνα. Χρησιμοποιώντας την επιστήμη των τροφίμων, μπορούμε να κατανοήσουμε τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε και πώς να ενισχύσουμε τα τρόφιμα για να καλύψουμε αυτές τις διατροφικές ανάγκες. Αυτό γίνεται ήδη σε πολλά τρόφιμα, όπως η προσθήκη σιδήρου ή φολικού οξέος στο ψωμί και τα δημητριακά. Η βελτίωση της διατροφικής ποιότητας των άμεσα διαθέσιμων τροφίμων που οι άνθρωποι απολαμβάνουν ήδη να τρώνε μπορεί να βελτιώσει τη συνολική υγεία ενός πληθυσμού.
Παράταση διάρκειας ζωής
Η συντήρηση των τροφίμων μέσω ζύμωσης, κονσερβοποίησης ή ψύξης έχει χρησιμοποιηθεί από τις ανθρώπινες κοινωνίες για πολλούς αιώνες. Η εφεύρεση των ψυγείων είναι ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα επιστήμης τροφίμων για την παράταση της διάρκειας ζωής των τροφίμων. Αν και έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο, υπάρχει ακόμη περιθώριο ανάπτυξης σε αυτόν τον τομέα της επιστήμης των τροφίμων. Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα τεράστιο πρόβλημα σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιώντας την επιστήμη και την τεχνολογία, μπορούμε να παρατείνουμε τη διάρκεια ζωής των τροφίμων που συχνά χάνονται.
Καινοτόμες γαστρονομικές εμπειρίες
Ένα σύγχρονο σούπερ μάρκετ είναι γεμάτο με μια ποικιλία από φαγητά παγκόσμιας έμπνευσης έτοιμα να ευχαριστήσουν τις γαστρονομικές μας αισθήσεις. Η αφθονία των προϊόντων που διατίθενται στους καταναλωτές οφείλεται σε επιστήμονες αισθητηριακής ανάλυσης, χημικούς και μηχανικούς τροφίμων που μετατρέπουν τις πρώτες ύλες στα τρόφιμα που βλέπουμε στα ράφια.
Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της επιστήμης των τροφίμων είναι η παρασκευή καφέ. Χωρίς την επιστήμη των τροφίμων, ο καφές δεν θα ήταν διαθέσιμος πουθενά εκτός από ένα μικρό τμήμα του πλανήτη κοντά στον ισημερινό. Η ζύμωση, η αποθήκευση, η αποστολή, το καβούρδισμα και η παρασκευή του καφέ περιλαμβάνει μια μεγάλη σειρά επιστημών τροφίμων.
Αντιμετώπιση παγκόσμιων διατροφικών προκλήσεων
Σε όλο τον κόσμο, υπάρχει μια αυξανόμενη ζήτηση για τρόφιμα. Η προσβασιμότητα στα τρόφιμα παραμένει εμπόδιο σε πολλά μέρη του κόσμου. Οι επιστήμονες τροφίμων μπορούν να επηρεάσουν τον αγωγό παραγωγής τροφίμων για να λύσουν προβλήματα και να δημιουργήσουν προσιτές, θρεπτικές επιλογές τροφίμων σε υποεξυπηρετούμενες περιοχές, όπως αυτές στις αστικές «ερήμους τροφίμων».
Διαχείριση τροφικών αλλεργιών και ευαισθησίας
Ένα από τα πολλά οφέλη της τεχνολογίας τροφίμων είναι η διαχείριση των τροφικών αλλεργιών και ευαισθησίας. Η επιστήμη των τροφίμων βοηθά στον εντοπισμό των αλλεργιογόνων και στη δημιουργία ασφαλών επιλογών για όσους έχουν διατροφικούς περιορισμούς. Για παράδειγμα, το γάλα χωρίς λακτόζη επιτρέπει σε άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη να απολαμβάνουν το αγελαδινό γάλα. Η επιστήμη των τροφίμων μας έφερε επίσης ψωμί χωρίς γλουτένη και προϊόντα απομίμησης κρέατος φυτικής προέλευσης.